Transcriptie
Juriaan Sprakel
De transcriptie van de tekst over het wegen
van de klokken. Het gewicht werd uitgedrukt in
ponden (lb). Een Amsterdams pond is 0,494 kg.
Den 25 26 September anno 1644
syn gewoegen die klocken vant nieuwe uyr
ende spelwerck opt wijnhuis ende bevonden te
houden in gewichte
Die grootste klocke sub no 1o4082
die halve uyrs klocke sub no 2o1779
Die volgende sub no 31337
sub no 4972
sub no 5 ofte die funfte768
die seste687
die seewende568
die achtste507
die negende439
die Thiende 371
die Elfte327
die twaalffte257
die darthiende253
die vierthiende204
die viefftiende183
die sestiende 148
die seewenthiende130
ende die negenthiende94
Doende te saemen13239 lb
Die uytgenoemene clocken sub no 10 heeft Ge
woegen 371 lb ende sob no 15 183 lb. Doende t
Samen554 lb
Ende die daer inde plaetse gecoemen sijn d'eene
373 ende d'ander 147 doende520 lb
sulx dat het eerste gewicht moet worden ver
mindert met 34 lb ende in plaetse van 13239 lb
niet meer blyven als13205 lb
[naderhand toegevoegd:]
die Thiende clocke is de 7. Augustie 1646 daer
uytgenoemen Eene ander inde paetse gehangen
a 373 lb
[ene:] die 15e clocke als tvorens uyt genoemen
ende ene ander inde plaetse gehangen
a 147 lb
In Zutphen woonde en werkte de uurwerkma
ker Juriaan Sprakel. Hij had opdracht gekre
gen het uurwerk op de Wijnhuistoren, toen
dat heel versleten ende qualycken gaende4 was te
voorzien van een nieuw uyr ende speelwerk. De
Sprakels kwamen uit Goor.5 Kwam Juriaan
eens langs bij de familie en hoorde hij toen
een goed klinkende klok? Wie zal het zeggen.
In ieder geval duurde het niet lang of Fransico
Hemonij, clockgieter, kreeg opdracht de klokken
voor het speelwerk te gieten.6 (afb. 1) Er werd
een prijs afgesproken: zestien stuivers het
pond. Maar als een onpartijdige meester zou
oordelen dat de klokken seer wel nae den toon,
accoort ende goede resonatie zouden zijn, dan
mocht het wel zeventien stuivers per pond
kosten. Er gaan heel wat ponden in zo'n caril
lon; er is sprake van elff duysent ende eenige pon-
den.1 Hoeveel klokken en welke toonhoogten
is hier niet duidelijk, al staat er ook op soodaene
besteck ende conditien noch verders te beramen ende
met hem in te gaen.
Tegenwoordig zijn carillon en Hemony on
geveer synoniem, dat was toen nog niet zo. In
feite zouden de gebroeders hier in Zutphen
hun allereerste carillon (of beiaard) bouwen.
Zo wisten ze niet of de nieuwe, net door Hel-
lenraet gebouwde Wijnhuistoren het gewicht
van al die klokken wel kon torsen. Franyois
Afb. 2 Restant van klokkengietersoven, Gudulakerk,
Lochem. (foto: auteur)
4 ^utphen - 2014/1
