Willem Jan Holsboer
Willem Jan Holsboer (*Zutphen, 23 augustus
1834 - JBad Schinznach, 8 juni 1898) mag
in Zutphen zo goed als onbekend zijn - hier
is zelfs geen straat naar hem vernoemd - in
het Zwitserse Davos is dat anders: daar is een
Holsboerweg, is op het station te zijner ere
een plaquette aangebracht en kun je in een
trein stappen die zijn naam draagt.
Willem Jan Holsboer is de derde van acht
kinderen. Zijn vader bezit een wolweverij in
Zutphen en is burgemeester van achtereen
volgens Dinxperlo en Winterswijk. Al op veer
tienjarige leeftijd gaat Willem Jan naar zee;
de scheepsjongen klimt op tot kapitein. Maar
hij ruilt zijn avontuurlijke bestaan op zee - zo
overleeft hij een muiterij - in voor een rus
tiger baan aan wal. Hij brengt het tot mede
directeur van de Londense vestiging van De
Twentsche Bank. Daar leert hij Margaret New
ell Jones kennen, met wie hij op 5 april 1865
trouwt. Hij is dan 30, zij 18. Het huwelijk is
geen lang leven beschoren. Willem Jan geeft
zijn baan op om met Margaret naar Davos te
gaan, waar zij hoopt te herstellen van een ern
stige longziekte. Maar vijf maanden na aan
komst overlijdt zij, op 21 oktober 1867.
Met de arts Alexander Spengler richt Hols-
boer in 1868 de firma Curanstalt Spengler-Hols-
boer op om een kuurhotel te exploiteren. In
dat jaar hertrouwt hij. Met Ursula Büsch zal
hij zeven kinderen krijgen. Hij is maatschap
pelijk zeer actief: hij spant zich in voor de
aanleg van waterleiding, de bouw van een
gasfabriek en een elektriciteitscentrale. Maar
Holsboer zal in Davos en omgeving vooral be
kend worden als Gründer der Rhatische Bahn.
In 1886 komt hij met een plan voor een
spoorlijn tussen Landquart en Davos, die de
hotels en kuuroorden beter bereikbaar moet
maken. Als oud-bankdirecteur weet hij geld
schieters voor dit project te interesseren, en
twee jaar later wordt de Gesellschaft Schmalspur-
bahn Landquert-Davos opgericht, de voorloper
Willem Jan Holsboer. (Heimatmuseum Davos)
van de Rhatische Bahn, die al meer dan een
eeuw het treinverkeer verzorgt in het kanton
Graubünden. Al op 20 juli 1890 rijdt de eer
ste trein.
Gezien het hoogteverschil dat overwonnen
moet worden tussen beide plaatsen ligt een
tandradbaan voor de hand. Maar Holsboer
kiest voor een 'gewone' adhesielijn met een
Spitzkehre (keerpunt). Daar zijn ze hem in
Graubünden nog steeds dankbaar voor, want
de snelheid van een tandradtrein is beperkt
tot dertig kilometer per uur, terwijl de nieuwe
Allegra-treinen drie keer zo hard gaan, waar
onder treinstel 3501: de Willem Jan Holsboer.
(Han Koolhof)
Bron/Literatuur
- J. Ferdmann, Willem Jan Holsboer 1834-1898,
Davos 1934.
- Rhatische Bahn: http://www.rhb.ch.
^utphen - 2013/2
53
