Wie was toch...
Ida Gerhardt
Anderhalf etmaal ben ik omgegaan
- mijzelf ontkomen, eindelijk mijzelf -
dolend en dromend in een kleine stad,
waar alles stem kreeg, alles open ging.
Ida Gardina Margaretha Gerhardt wordt
geboren op 11 mei 1905 in Gorkum. Zeer te
gen de zin van haar moeder gaat ze naar het
gymnasium in Rotterdam. Haar leraar Grieks
is J.H. Leopold, die dan al bekendheid geniet
als dichter. Tegen haar vader zegt Leopold:
'Ida is hoogbegaafd. Daar zal, vrees ik, niet
veel aan te doen zijn.' Een van haar klasgeno
ten, Marie van der Zeyde, zal later Gerhardts
levenspartner worden.
Ida Gerhardt groeit op in een liefdeloos
gezin. Zij wordt letterlijk uit huis verbannen:
O God, hoe kon het gebeuren - gesloten het ven
ster, de deuren, gebannen uit liefde en huis.
(uit: 'Radiobericht') In 1939 krijgt Gerhardt
een aanstelling als leraar klassieke talen aan
het gemeentelijk lyceum in Kampen. Tus
sen 1951 en 1963 is ze verbonden aan De
Werkplaats, beter bekend als de (vooruitstre
vende) Kees Boekeschool. Ze woont dan in
Bilthoven. In 1967 verhuizen Marie van der
Zeyde en Ida Gerhardt naar Eefde. In 1990
overlijdt Marie van der Zeyde. Ida Gerhardt
wil na de dood van haar partner toetreden tot
een kloostergemeenschap. Als dat niet lukt,
besluit ze te gaan wonen in verzorgingshuis
Berkelstaete (Rijksstraatweg 117) in Warnsveld.
Op 15 augustus 1997 overlijdt ze daar.
Ida Gerhardt krijgt vele literaire prijzen, waar
onder in 1979 de P.C. Hooftprijs voor haar
gehele oeuvre. In Zutphen - 'hoezeer heeft
deze kleine stad allure' - is Ida Gerhardt voor
al bekend door haar gedicht 'Dolen en dro
men'. In een toelichting schrijft Gerhardt dat
dit gedicht geen hommage is aan Zutphen,
'ondanks mijn gehechtheid aan deze stad'.
'Het gedicht gaat over een wijze van ervaren
die de mens soms - bij hoge uitzondering
Ida Gerhardt. (foto: Pieta van Beek)
- ten deel mag vallen: het bekende en ver
trouwde opent zich voor hem.' Fragmenten
uit 'Dolen en dromen' staan op een muur
steen in de Walburgiskerk en op een plaquet
te in de zijgevel van het stadhuis:
Steeds wetend: zó kan het maar éénmaal zijn.
(Han Koolhof)
Bron/Literatuur
- http://www.idagerhardt.nl/index.html (site
gewijd aan Ida Gerhardt).
- Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche
Letterkunde te Leiden, 1979-1980. Leiden 1981.
20 ^utphen - 2013/1
