Paul Rodenko
Paul Rodenko2 (1920 1976) wordt gere
kend tot de groep dichters die zich de Vijfti
gers noemen. Zij nemen afstand van de 'oude'
poëzie, die zij gekunsteld vinden. Rodenko
is - althans op papier - een anarchistische
revolutionair: 'Kunst ontstaat daar waar wet
ten overtreden, het staatsbestel ondermijnd,
zeden gekwetst, denkgewoonten aangerand
en de gecodificeerde taal ontwricht en vernie
tigd worden.' De schrijver Willem Frederik
Hermans, doorgaans niet erg scheutig met
complimenten, schrijft in Mandarijnen op zwa
velzuur: 'Paul Rodenko was in 1946 onbetwist
baar de meest experimentele van alle dichters
die toen in hoofdzaak sonnetten bakten. Hij
was bovendien van alle personen die ik in zijn
tijd ontmoette, degene met de meest interes
sante belezenheid. Ik bewonderde Paul. Zijn
eerste gedichten bewonder ik nog altijd
Over Rodenko als essayist is hij minder te
spreken: 'Stop honderd barbaarse woorden
en een Duitse grammatica in een electroni-
sche rekenmachine en wat komt eruit? Een
essay van Paul Rodenko.'
Bij een groter publiek wordt Paul Rodenko
bekend door zijn 'vrijmoedige liefdesverha
len', die het hem mogelijk maken in zijn da-
Het graf van Paul Rodenko op de Oosterbegraaf
plaats. Hier ligt ook zijn vrouw Jettie Schaper, met
wie hij in 1953 trouwt. (foto: Han Koolhof)
gelijks levensonderhoud te voorzien. In 1957
krijgt hij de Essayprijs van de stad Amsterdam.
Het verhaal gaat dat hij van het geld van deze
prijs in zijn woning in Warnsveld (Anjerlaan
16) een open haard laat inbouwen. Bij zijn
verhuizing naar de Rozenhoflaan 16 te Zut-
phen in 1960 gaat deze haard mee.
Hij overlijdt op 9 juni 1976. Nog tijdens zijn
leven verschijnen zijn verzamelde gedichten,
Orensnijder tulpensnijder. Hieruit het (vroege)
gedicht 'Bommen':
De stad is stil.
De straten
hebben zich verbreed.
Kangeroes kijken door de venstergaten.
Een vrouw passeert.
De echo raapt gehaast
haar stappen op.
De stad is stil.
Een kat rolt stijf van het kozijn.
Het licht is als een blok verplaatst.
Geruisloos vallen drie vier bommen op het plein
en drie vier huizen hijsen traag
hun rode vlag.
(Han Koolhof)
Bronnen
1. Bert Looper Harry Mes, Tot nut en zegen der
arbeidende klasse, Zutphen 1988; Als de Spaarkas
100 jaar oud is... Gedenkschrift t.g.v. het
40-jarig bestuurslidmaatschap van de heer WJ.
Schillemans van de David Evekink Stichting;
J. Harmsen: Van Spaarkas tot David Evekink
Stichting en haar dochters: kroniek van 140 jaar
notulen 1848-1988, Zutphen 1988; Verslag van
de vergadering van bestuurders der Spaarkas
van 18 februari 1871 (RAZ, DOCU-kast 902.5);
http://www.stbog.nl/stichtingen/davidevekink
2. R.L.K. Fokkema, Het komplot der Vijftigers. Een
literair-historische documentaire, Amsterdam 1979;
Odile Heynders, Langzaam leren lezen. Paul
Rodenko en de poëzie. Tilburg 1998; http://www.
schrijversinfo.nl/rodenkopaul.html
^utphen - 2012/3 85
