Logement De Fransche Tuin in
Zutphen
Duitstalige als Engelstalige versie was versche
nen. Thayers vermeldt het uittreksel van de
doopakte van 1810 met Beethovens aanteke
ningen met dezelfde tekst.8 Glastra van Loon
noemt een brief van 2 mei 1810, waarin Beet
hoven zijn vriend Franz Gerhard Wegeler uit
Koblenz vraagt om zijn doopakte.9 Hij wil de
doopakte zien vanwege zijn onzekerheid over
zijn leeftijd en vanwege een kans op een hu
welijk met Therese von Malfatti.10 Beethoven
schrijft niet precies te weten hoe oud hij is en
dat er vóór hem in elk geval nog een Ludwig
was.11 Ook refereert hij aan een verloren ge
gaan Familienbuch.12 Naar wat daar in gestaan
zou hebben, kunnen we slechts gissen, maar
vermoedelijk had hij daaruit de kennis dat
zijn doopakte niet deugde, en krabbelde hij
zijn bovenbeschreven twijfel op de doopakte,
inclusief het jaartal 1772.
In 1822 meende Ludwig van Beethoven zijn
vijftigste verjaardag te vieren, maar zijn vrien
den dachten dat dit al twee jaar te laat was,
daar hij in 1770 ter wereld kwam. Maar net
als op het doopbewijs verklaarde hij dat dit
een overleden Ludovicus betrof, gelijk er in
1769 nog een Ludovicus Maria geweest was.
J.G.F. ontleende dit verhaal aan Van Marsdijk,
die uitvoerig op dit voorval ingaat.13
J.G.F. vermeldt ook de eventuele geboorte
in De Fransche Tuinmet Van Marsdijk als bron.
Ook hij vermeldt het feit dat het logement
niet meer bestond ten tijde van Van Marsdijk.
Inderdaad is in de oudste kadastrale gegevens
van 1832 niets te vinden van een logement
onder die naam. Het is aan te nemen dat hij,
als oud-archiefmedewerker, deze bron heeft
geraadpleegd. Ook een recente zoektocht
in het 'historisch kadaster'14 heeft geen ver
melding van het logement opgeleverd, maar
dat is geen bewijs dat het logement er nooit
is geweest.
Verder vermeldt J.G.F. de kermis in 1772,
waarvoor op 8 augustus Carl Gondorff een
vergunning vraagt om te spelen. Dit laatste
is een interessant aanknopingspunt. De ver
melding is inderdaad in het archief terug te
vinden. Op 08-08-1772 behandelt het Zut-
phens stadsbestuur een verzoek van ene Carl
Gondorff om '...wahrend des Jahrmarktes ei-
nige Konzerte zu geben und die mechanische
Kunststücke zu zeigen.'15 Dat Carl Gondorff
uit de omgeving van Bonn kan komen, be
wijst zijn achternaam. Het dorp Gondorf ligt
in de Eifel. Reisden Johann van Beethoven en
zijn hoogzwangere vrouw met deze Gondorff
mee naar Zutphen om aldaar op te treden?
De volgende auteur die zich met de kwes
tie bezighield is H. Carmigchelt. In het tijd
schrift Gelderland Nu, 1e jaargang no. 7. no
vember 1970 schreef hij een artikel genaamd:
'Ludwig van Beethoven: 1770 of 1772, Bonn
of Zutphen'.16 Carmigchelt neemt de eerdere
auteurs, met alle kritiek van dien, onder de
loep. Hij noemt ook de veronderstelling dat
de ouders deel uitmaakten van een groep mu
zikanten die in 1772 op de kermis in Zutphen
optraden en logeerden in De Fransche Tuin,
gelegen aan de binnengracht bij 's Lands Stal
len. Carmigchelt beweert dat de naam Van
Beethoven niet in het doopboek in Zutphen
voorkomt, maar ook niet in dat van Bonn! Er
is natuurlijk wel een doopakte uit 1770 uit
die stad, maar die werd door Van Beethoven
zelf gewantrouwd. Verder beschrijft hij uitge
breid het voorval van de vergissing van zijn
50ste verjaardag onder verwijzing naar Van
Marsdijk. Tot slot filosofeert Carmigchelt over
het risico van de ouders om hem in de plaats
van zijn overleden broertje te zetten. De ach
tergrond van die gedachte is dat Ludwig van
Beethoven te Zutphen in een protestantse
stad zou zijn geboren en het dopen van een
katholiek kind onmogelijk was. Er was welis
waar een gedoogde katholieke 'schuurkerk'
^utphen - 2012/3
75
