Hoog en rumoerig water
Imperator inde transiens Mogontiacum venit et inde
ad villam Tribtire ibique per plures moratus est dies. Qui
etiam Wangioni placitum habuit et parum utilitatis de-
crevit. Nordmanni portum, qui Frisiacab lingua Taven-
teri2 nominatur, ubi sanctus Liobomus 8 requiescit, plurimis (So
interfectis succenderunt.
Iohannes4 pontifex Eomanus decessitin cuius locum
Marinus antea episcopus5 contra statuta canonum subroga-
tus est. Quidam Gregorius nomine, quem Romani super- (Dec. ie),
istam vocitabant, divesvalde, in paradiso sancti Petri a
suo collega occisus est, et pavimentum aecclesiae, per quam
trahebatur, totum sanguine illius infectum.
continent?» cod. b) friilacam cod.
1) Kennemtrland. 2) Dectnter ad Rhenum.
4) VIII. 5) Catrentis.
3) 7. e. S. Liafirinus.
Afb. 5 Deel van een pagina uit de Annales Fuldenses
(heruitgave 1891) met de passage van de aanval
van de Noormannen op Deventer.
dienst als waterberging in tijden dat de Rijn
veel water te verwerken kreeg.
Makaskes model, dat inhoudt dat de avulsie
plaatsvond bij Doesburg, leunt sterk op de
aanwezigheid van een zeer grote crevasse in
het rivierduinencomplex ten noordoosten van
Doesburg. Bovendien liggen deze aanwijzin
gen van hoog en rumoerig water heel hoog:
boven 11,00 m nap. De Oude IJssel deed
dienst als nevengeul van de Rijn bij hoogwa
ter. Maar Makaskes datering wordt onderuit
gehaald door de vondst van een nederzetting
op die crevasse. Die nederzetting is namelijk
gedateerd op de tweede of derde eeuw na
Christus.13 Dat is ruim vóór 600, Makaskes
vroegste veronderstelling van de doorbraak.
Hiermee is aangetoond dat Makaskes theorie
onjuist is. We accepteren dus tot nader order
de alternatieve theorie: die van Cohen. An
dere bevindingen van Makaske - denk aan de
boringen in de benedenloop van de IJssel -
zijn hiermee niet in tegenspraak, maar moe
ten in een andere context gezien worden.
Literatuur
- Annates Fuldenses (etc.), heruitgave bezorgd
door F. Kurze (Hannover 1891).
- Fermin, H.A.C., M. Groothedde, 'Onder de
wortels van de Kaardebol. Prehistorische me
anders van de Schouwlaak in Zutphen', in
Zutphense Archeologische Publicaties, 15, 2005.
- Groothedde, M., 'The Vikings in Zutphen (Ne
therlands). Military organisation and early
town development after the Viking raid in
882', in R. Simek U. Engel (red.), Vikings on
the Rhine. Recent Research on Early Medieval relati
ons between the Rhinelands and Scandinavia
(Wien 2004), pp 111-132.
- Groothedde, M., 'De "nieuwe" IJssel. Wat ver
tellen de geschreven bronnen en archeologi
sche vondsten?', in Bijdragen en Mededelingen
Gelre, 101 (2010), pp 7-26.
- Makaske, B., G.J. Maas D.G. van Smeerdijk,
'The age and origin of the Gelderse IJssel', in
Netherlands Journal of Geoen
Mijnbouw, 87 (2008) nr. 4, pp 323-337.
Noten
1. Met dank aan Michel Groothedde voor zijn
medewerking.
2. Michel Groothedde, 'De "nieuwe" IJssel. Wat
vertellen de geschreven bronnen en archeolo
gische vondsten?', in Bijdragen en mededelingen
Gelre, vol. 101 (2010), pp 7-26.
3. URL van Zand in Banen:
http:/geodata2.prv.gelderland.nl/apps/
wateratl as_kaarten ?kaartn aam=Zandbanen.
4. B. Makaske, G.J. Maas D.G. van Smeerdijk
(2008).
5. Wikipedia, geraadpleegd 11-1-2011.
6. HJ.A. Berendsen (Universiteit Utrecht) heeft
veel over avulsies en bijbehorende verschijn
selen in duidelijke taal op het internet ge
plaatst. Google naar Berendsen en avulsie, dan
wel crevasse.
7. Meer over schriftelijke gegevens in Groot-
hedde 2010.
8. Groothedde 2004.
9. De Annales Fuldenses zijn meer dan eens her
drukt. Voor dit artikel is gebruikgemaakt van
een Duitse heruitgave uit 1891. Deze is ge-
download van http://openlibrary.org/ia/an-
nalesfuldenses00einhuoft.pdf.
10. Pag 99.
11. Fermin Groothedde 2005.
12. Groothedde 2010.
13. Groothedde 2010.
Zutphen - 2012/2
39
