f
Wichmond aan de Hisla
37
zijn theorie. Maar ook Cohen vond een groot
crevassegebied en wel ten noorden van Zut-
phen, onder andere de Voorsterklei.
In het voorgaande zijn een paar keer oeverwal-
len ter sprake gekomen. Die zijn te beschou
wen als natuurlijke dijken (afb. 2). Wie zich
wil voorstellen hoe ze ontstaan, kan het beste
denken aan de situatie na een periode van
hoogwater in de IJssel of aan een vloedlijn. Als
na een overstroming het water zich terugtrekt,
zal het meegevoerde sediment bezinken, het
zwaarste het eerst. Als dat vaker gebeurt en als
gemiddeld de aanvoer groter is dan de afvoer,
ontstaan zandige richels ruwweg evenwijdig
aan de stroom. Dat zijn oeverwallen.
Geen van beide theorieën kan het zich ver
oorloven in strijd te zijn met bekende feiten,
al zijn ze uit andere dan fysisch-geografische
bronnen. Laten we eens kijken naar enkele
schriftelijke en archeologische gegevens over
de omgeving van Zutphen.
In 797 wordt voor het eerst de IJssel in een
oorkonde vermeld (afb. 3). Dat is in de Wer-
dense oorkonde aangaande de stichting van
de kerk van Wichmond door de missionaris
priester Liudger. Er staat dat Wichmond ge
legen is iuxta Hislam, aan de IJssel (zie het
artikel van Groothedde)Dit is belangrijk. Als
Wichmond indertijd aan een naar het zuiden
stromende rivier had gelegen, had die rivier
Berkel geheten. Riviernamen veranderen niet
zomaar; ze zijn buitengewoon hardnekkig.
Het moet de nieuwe rivier geweest zijn, ver
noemd naar de (nu) Oude IJssel.7
Afb. 3 Het vroegste schriftelijke bewijs dat de IJs
sel bestaat. Op de bovenste regel die eindigt bij
het gat staat 'ab arnen usque daventriam': van
Arhem tot Deventer. (Regionaal Archief Zutphen,
kapittel van St. Walburg [0325], inv.nr. 1)
Ttvji T A **1 Si ej&cu ruuic*ft- flut ijic {ter v-vt y~t.tr itt'tw
we futff&T,» ionnt« -rtfy» pftv-yyi2Mr3" £Ou-\ntv,.
ixcl-Trv .v.n* A*een vtt v*\y
rtitPiti - [vstmttrtrtt? -vn V
Z** '1> - Amt - vC
'T' 3 4,1 f&e- fx cSc Qf»t~
(ftw fl>—tvipy)- "9-jJfc Öv—vvt? vvT^t SAwSfc*?
lüiwiisitt TC.nl5- ifte dfelyivc p^-aw -rcicr-
KtanlT üi,i» jjifl rnotniiA ^riM
5 ïUicrtiirilct -J- 2"
t> Su>tfcMCt JH-dp>uï£ët va^S^2-1^0
i„v~r £^V.
^utphen - 2012/2
