een vrouwenziel aan liefde en passie en smart,
verrukking en wanhoop en extase, uitbundige
vreugde en tragisch doodsverlangen, gruw
zaam noodlot, zengende jaloezie en heilige
moederweelde voor geweldig menselijk groots
kan gebeuren.'
Theodora Bouwmeester neemt deel aan de sta
king van toneelspelers die in januari 1920 uit
geroepen wordt. Dit leidt tot een conflict met
het bestuur van Het Nederlandsch Toneel, met
ernstige financiële gevolgen voor haar.
Zij trouwt driemaal. Haar laatste echtge
noot is de musicus Gottfried Mann. Theodora
debuteert als zevenjarige in het toneelgezel
schap van haar vader. Zeventig jaar later
neemt zij afscheid van het toneel met een
door haarzelf georganiseerde tournee langs
64 steden: 'Ik moest mijn publiek vaarwel zeg
gen, nog eenmaal het middelpunt zijn.' In
haar memoires karakteriseert Theodora haar
leven als gelukkig in het (toneel)spel, ongelukkig
in de liefde.
Sinds 1955 wordt jaarlijks de naar haar ge
noemde Theo d'Or toegekend aan de actrice
met de beste hoofdrol, zoals Ariane Schluter
(2003 en 2004) en Elsie de Brauw (2006 en
2011). Er is ook een mannelijke pendant, de
Louis d'Or, vernoemd naar Theodora's broer,
in zijn tijd ook een beroemde toneelspeler.
Op 15 april 1959 wordt er in het pand Nieuw-
stad 34 (hoek Halterstraat) een gevelsteen
onthuld met daarop de volgende tekst:
GEBOORTEHUIS VAN/THEODORA MANN-BOUW-
MEESTER/VERMAARD TONEELspEELsTER/ 19-
iv-1850 - 18-IV-1939. (Han Koolhof)
Bronnen
1. Hein H. Jongbloed, 'Ommekeer aan de IJssel,
graaf Godschalk (J16 december 1063) en de
opkomst van Zutphen', in Bijdragen en Medede
lingen Gelre - Historisch Jaarboek voor Gelderland
101 (2010) p. 27-80.
2. G. van Diesen, 'Levensberigt van dr. T.J. Stiel
tjes', in Jaarboek KNAW1878:
http://www.dwc.knaw.nl/DL/levensberich-
ten/PE00003151.pdf; Ben Schoenmaker, Bur
gerzin en soldatengeest. De relatie tussen volk, leger
en vloot 1832-1914 (2009).
3. Theaterencyclopedie: http:/wiki.theaterencyclo-
pedie.nl/wiki/Theo_Mann-Bouwmeester; Bio
grafisch Woordenboek van Nederland 1:
http://www.historici.nl/ Onderzoek/Projec-
ten/BWN/lemmata/bwn1 /bouwmeester;
Zutphensche Courant, 16 april 1959.
52 ^utphen - 2012/2
