'Sf f J
Wie was toch...
t i
vcmtti
ie* tri
Godschalk 'van Zutphen'
1 ïcrms ouvrti-dc
IfYco-vXiiw rich ar*
gilt
a cimmi
vctognommr drettna rmt"
1 ic i£e i 1 a
Thomas Joannes Stieltjes
Graaf Godschalk 'van Zutphen'1 (f 16 decem
ber 1063?) was de stamvader van het kortston
dige Zutphense gravenhuis. Zijn geboortejaar
is onbekend en ook bij zijn sterfdatum staat
een vraagteken. Zijn ouders waren vermoede
lijk de vroegere markgraaf Herman van Ename
(België) uit het gravenhuis Verdun (f1029) en
zijn tweede echtgenote (Imma?) een West-
faalse uit het nageslacht van 'de' Widukind.
Godschalk zelf huwde Adelheid, achterklein
dochter van keizer Otto II (973 983) en ver
noemd naar diens moeder. Het paar kreeg
twee zoons, de jong overleden Gebehard en de
opvolger Otto 'de Rijke'. Godschalk was graaf,
onder meer in Twente, en in een gebied rond
Zutphen, dat in 1046 tamelijk exact is om
schreven. In dat laatste graafschap(je) was hij
de leenman van zijn Verdunse verwanten, want
het huis Verdun had via twee huwelijken het
Hamalandse huis in zijn graafschappen kun
nen opvolgen. Uit diezelfde Hamalandse boe
del stamde ook de eigendom van de burcht
Zutphen, die als onderdeel van Adelheids
bruidsschat meekwam in het huwelijk. God
schalk heeft vermoedelijk de stoot gegeven tot
de opkomst van Zutphen als handelsstad door
de oorspronkelijke waterlopen Berkel/Regge
en Groenlose Slinge door een kunstmatige
overloop bij Borculo met elkaar te verbinden.
Daarmee kreeg Zutphen een bevaarbare wa
terweg naar het Westfaalse achterland. (Hein
H. Jongbloed)
I 1
Graaf Godschalk met vrouw en zoons in de (ver
valste) oorkonde van '1059' (Regionaal Archief
Zutphen, kapittel van St. Walburg [325], inv.nr. 127
[1059*], fragment. (foto en bewerking: Hein H.
Jongbloed)
Oudere lezers, die op school nog de topogra
fie van Nederland er in gestampt hebben ge
kregen, gaat mogelijk een lichtje op: het
Stieltjeskanaal. Maar dat ligt toch in Drenthe?
Wat heeft dat met Zutphen te maken?
Het kanaal dankt zijn bestaan aan TJ. Stiel
tjes2 (*1819, Leuven - f1878, Rotterdam),
waarnemend ingenieur-directeur bij de Over-
ijsselsche Kanaalmaatschappij, liberaal parle
mentariër met de specialisaties waterstaat en
defensie, doctor honoris causa in de wis- en
natuurkunde, lid van de Koninklijke Acade
mie van Wetenschappen, en daarnaast ijverig
publicist. Niet slecht voor iemand met alleen
lagere school. Maar die briljante carrière had
vermoedelijk een heel andere wending geno
men als dat akkefietje in Zutphen er niet was
geweest.
TJ. Stieltjes begint zijn loopbaan als militair.
In 1846 is hij tweede luitenant bij de artillerie
als hij wordt overgeplaatst naar het Korps Pon
tonniers, dat in Zutphen is gestationeerd. Zijn
oudere broer Gerrit Jan is kapitein bij dit
korps. Beiden treden in de voetsporen van
vader Hendrik Willem, officier bij de artille-
50 ^utphen - 2012/2
