Uit de vaart
plaatst. In de machinekamer waren ondertus
sen de vuren ontstoken en om 13.30 uur was
het schip stoomklaar. Nadat de trossen waren
losgemaakt en het stuurboordanker gelicht,
stoomde de Mosa om 13.50 uur de IJssel op.13
Soms lagen er twee riviervaartuigen tegelij
kertijd in Zutphen. Dat was bijvoorbeeld in
juni 1894 het geval. Nadat de Rhenus op de
ochtend van 26 juni net onder Dieren enkele
vreemde capriolen had uitgehaald, waarbij
lichte averij aan de stuurboordschroef was op
gelopen, meerde het schip 's middag rond
drie uur aan aan de IJsselkade in Zutphen.
Even later arriveerde daar ook de Mosa, even
eens met problemen aan een van de schroe
ven. Met het achterschip was een stenen
beschoeiing geraakt, waardoor een blad van
de bakboordschroef was verbogen. Beide
schepen konden de volgende dag weer ver
der.
Lang niet altijd maakten de Zutphense
nieuwsbladen melding van het passeren van
een riviervaartuig of het aanmeren aan de IJs-
selkade.14 Zelfs toen Mosa en Rhenus in juni
1894 tegelijkertijd in Zutphen aan de kade
lagen, berichtten de Zutphensche Courant en
De Isala, Rhenus, Mosa en Merva hebben zich
gelukking nooit in een echte oorlog hoeven
te bewijzen. Het valt moeilijk in te denken dat
deze logge, trage en moeilijk te wenden sche
pen een moderne bewegelijke troepenmacht,
zoals het toenmalige Pruisische leger, ook
maar voor een ogenblik de overtocht over de
IJssel hadden kunnen beletten. Net zo moei-
De Merva op patrouillevaart, vermoedelijk op de
Rijn. De kleding van de matrozen hangt te drogen
of te luchten. (collectie Nederlands Instituut voor
Militaire Historie)
de Nieuwe Zutphensche Courant daar niets over.
Huidige binnenvaartschepen zijn weliswaar
veel groter dan Isala, Rhenus, Mosa en Merva
waren, maar in hün tijd waren deze riviervaar
tuigen ongeveer de grootste schepen die men
op de IJssel kon zien.15 Het moet dan ook be
slist een niet alledaags schouwspel zijn ge
weest wanneer een monitor op de rivier voor
Zutphen manoeuvreerde, daarbij uit beide
schoorstenen dikke zwarte rookwolken uit
braakte, terwijl haar machines driftig stamp
ten en dreunden, commando's klonken en
matrozen luid roepend over het dek heen en
weer renden. Menig voorbijganger op de IJs-
selkade zal ongetwijfeld geboeid hebben
staan kijken naar het aanmeren of ontmeren
van het riviervaartuig met zijn dreigende
kanonnen. Zutphenaren die de rivier goed
kenden, zoals binnenvaartschippers en be
roepsvissers, zullen misschien hun hoofd heb
ben geschud bij het zien van het moeizame
gemanoeuvreer van de logge strijkijzers.
^utphen - 2012/2 45
