Maar volledige bezetting was alleen nodi
worden. De onderhandelingen, die al be-
in uitzonderlijke situaties, zoals grote ma- gonnen waren lang voordat er sprake was
noeuvres of zelfs mobilisaties. In rustiger van de komst van het cavaleriegarnizoen,
tijden verhuurde de gemeente ruimtes in verliepen stroef. De druk lag nu bij de ge-
de kazernegebouwen aan particulieren, of meente, die liefst per 1 mei over de ruimte
gebruikte ze als schoollokalen. Zo was het wilde beschikken. Die datum werd lang
ook in 1 854, toen de dragonders van het 1e niet gehaald. In juni bood de gemeente
regiment zich aandienden. tienduizend gulden als hij vóór 1 mei van
het jaar daarop alle gebouwen en gronden
Het voormalige vrouwenconvent Ijzen- van de looierij ontruimd zou hebben. De
doorn bij de Nieuwstadspoort had, sinds onderhandelingen sleepten zich nog vele
de zusters eruit verdwenen waren, al diver- jaren voort. Wel kwamen intussen steeds
se malen eerder als kazerne gediend. Maar meer delen van de looierij vrij. Zo konden
in 1854 bleek slechts een klein deel direct in 1859 twee lokalen na verbouwing bij de
beschikbaar voor het garnizoen. Het kazerne worden aangetrokken. Die gaven
hoofdgebouw - het zogeheten Gildehuis - plaats aan 119 man extra11'12,
langs de Isendoornstraat en enkele bijge
bouwen langs de Nieuwstad waren in ge- Raadsleden maken bezwaar
bruik bij de leerlooierij van Roosegaarde9. De cavalerie zou verder de beschikking
Andere lokalen in het gebouwencomplex krijgen over de Waliënkazerne, de portiers
waren verhuurd aan de Sint-Vincentiusver- woning aan de Nieuwstadspoort, de zie-
eniging10, die er armen aan het werk hield kenstal, de stadssmederij13, het magazijn
met het pluizen van touw. Prompt zegde aan de Oude Wand14 en de woningen in
de gemeente de huur op. Wel mocht Sint- de Reinmakershoek (zie ook noot 13). De
Vincentius de keuken blijven gebruiken tot pontonniers, die al veertien jaren onafge-
de uitdeling van warme maaltijden gestopt broken in de Waliënkazerne lagen, dien
kon worden. den deze te ontruimen. Zij moesten maar
hun intrek nemen in de oude kazerne in de
Roosegaarde toonde zich wel bereid Waterstraat15, had de burgemeester be-
tot verplaatsting van zijn bedrijf, maar wil- dacht. Het speet hem zeer voor de brug-
de daarvoor voldoende gecompenseerd genbouwers, maar een andere oplossing
9 J.F. van Oosten Slingeland A.H.G. Schaars: Kadastrale Atlas Gelderland 1832: Zutphen. Arnhem
1992.
10 Eigenlijk Conferentie van Sint Vincentius de Paula, een katholieke vereniging voor armenzorg.
11 Gemeentelijk Jaarverslag 1859.
12 Op de kaart van Zutphen uit 1863 door W.J.A. Huberts staat inmiddels het gehele IJzendoorncom-
plex vermeld als kazerne en stallen van de cavalerie. Regionaal Archief Zutphen (RAZ), kaartnum
mer SZU005000172, geraadpleegd op www.regionaalarchiefzutphen.nl.
13 De ziekenstal bevond zich in de Geweldigershoek, de stadshoefsmederij in de Reinmakershoek.
De Reinmakershoek is het deel van de huidige Isendoornstraat dat ligt tussen de Dieserstraat en de
bocht voor het Stedelijk Dalton College. Het straatje liep hier dood op de stadsmuur.
14 Het magazijn was gevestigd in de kapel van het voormalige Adamanshuis, op de hoek van Oude
Wand en Komsteeg. Al sinds 1593 werd dit gebouwencomplex van tijd tot tijd voor militaire doel
einden gebruikt. Zie M.M. Doornink-Hoogenraad, Adamanshuiseen zusterhuis van de moderne
devotie in Zutphen (1983).
15 Deze kazerne stond aan de zuidzijde van de Waterstraat, tussen Bakkerstraat en Kuiperstraat. Het
gebouw werd in 1864 afgebroken om plaats te maken voor de hbs, die inmiddels ook al verdwe
nen is. Nu staan hier woningen.
ZUTPHEN
