het dodenrijk met een sleutel openen en
sluiten, en de god Wodan had een sleutel
om de heilige berg te openen. Ook de Vi
kingen kenden de magische betekenis van
de sleutel. Vaak droegen ze een halsamu
let in de vorm van een sleutel.2 Het was
mooi geweest als bij de opgravingen naast
de Sint-Walburgiskerk zo'n amulet gevon
den was.
Eén of twee sleutels
Een veilige afsluiting bestond uit twee slo
ten. Dat gaf een betere bescherming tegen
diefstal en insluiping.
Een verhaal apart is het gebruik van de
gouden en zilveren sleutel. Heel bekend
zijn de gouden en zilveren sleutel in het
wapen van Vaticaanstad. Ook op talrijke
sluitstenen van gewelven in oude kerken
zijn deze sleutels afgebeeld. Het gebruik
gaat terug op de belofte die Jezus deed aan
zijn leerling Petrus (afb. 3), dat hij hem de
sleutels van het koninkrijk van de hemel
zou geven om te binden en te ontbinden.3
Die sleutels pasten dus bij sloten.
Minder bekend is het gebruik van een gou
den en zilveren sleutel in de islamitische
traditie van het Osmaanse rijk. Daar speel
den ze een rol bij de troonsbestijging van Afb. 3 Petrus met twee sleutels in zijn hand,
vorsten. Als teken van de machtsovername Begijnenkerk Sint-Truiden. (foto: auteur)
moest de nieuwe vorst een gouden slot
aanbieden voor de deur van het heiligdom naar het paradijs twee sleutels nodig had,
Kaaba in Mekka en een zilveren slot voor een gouden en een zilveren. Deze sleutels
de deur naar het terras eromheen. En bij moest hij onderweg aan de portier van de
die fraaie sloten hoorden geen houten of Louteringsberg overhandigen, anders kon
ijzeren sleutels! Onder de bewaard geble- die de toegangspoort van de weg over de
ven sloten is een heel mooi exemplaar uit berg niet voor hem openen. Bij Dante lijken
het jaar 834.4 de sleutels symbool te staan voor het grote
gebod, de samenvatting van de tien gebo-
Minder bekend is hoe Dante in 1300 be- den in twee hoofdregels: God liefhebben
schreef dat hij tijdens zijn 'geestelijke' reis met heel het hart en met heel het verstand.5
'V
3
4
5
In het boeiende boek van Gabriele Mandel, Der Schiüssel. Geschichte und Symbolik der Schiüssel
und SchlösserStuttgart 1993, staan nog veel meer voorbeelden.
Mattheus 16:19.
Mandel, p. 28.
Dante Alighieri, De goddelijke komedie. De Louteringsberg, canto 9:11 7-130.
114
ZUTPHEN
