gruithuizen. De Gelderse steden en rijke par
ticulieren zagen echter op hun beurt kans in
de veertiende en vijftiende eeuw het gruit-
recht van de hertogen te verkrijgen.
Gruitrechten in Zutphen
Op 24 februari 1326 verpandden Johan van
Bylant en zijn vrouw Katharina het derde deel
van hun rechten op de gruit aan de stad Zut
phen. Het echtpaar Van Bylant bezat de helft
van de gruitrechten, die zij via vererving had
den verkregen, maar oorspronkelijk door de
graven van Gel re aan de proosten van het Sint-
Walburgiskapittel te Zutphen verpand waren.
Tl* - 6
iv,— v-r^
Zij bezaten bovendien eenvierde deel, dat van
heer Wolter van Keppel afkomstig was. De
transactie betrof een 'doorverpanding' van
rechten, die dus bekrachtigd moest worden
door de graaf, na 1339 hertog van Gelre,
Reinald II (1326-1343). De graaf bleef echter
het recht van eigendom behouden, ook na de
ze verpanding.4 Johan van Bylant had voor
noemde gruitrechten geërfd van zijn vader,
Dirk Dous van Bylant. In 1294 verkochten
Dirk en zijn vrouw Sophia driekwart van hun
rechten terug aan graaf Reinald I (1271-1326)
voor drieduizend pond. De afkoop is echter
door geldgebrek van de graaf in 1294 niet Graaf Reinald oorkondt, dat in het gericht van
doorgegaan. Dirk van Bylant bleef dus de rech- Zutphen zijn gekomenheer Johan van Bylant
ten behouden.5 ridderen zijn vrouw Katharina om het derde
deel van de gruit te verkopen aan de stad Zut-
De pandhouders van deze halve gruit waren, phen. De heer Van Bylant hield de gruit voor
zoals we hiervoor zagen, de proosten van Sint- de helft in pacht van de proost van Zutphen en
Walburgis. De proosten moeten echter in de het vierde deel van de heer Van Keppel. De stad
dertiende eeuw al het volle gruitrecht hebben kreeg voor het derde deel het eeuwig recht. De
bezeten. In 1290 stond de proost van het ka- echtgenoten zouden voortaan geen aanspraak
pittel, Godfried van Borculo, de helft van de meer mogen maken op hun rechten. 24-03-13263
Zutphense gruit weer aan graaf Reinald I af in Met het zegel en contrazegel van de hertog als
ruil voor de inkomsten uit een tijnsgoed en een ruiter te paard in bruine was en de zegels van
jaarrente van zes malder6 rogge uit het land- Johan van Bylant en Katharina van Bylant in
goed Staverden bij Harderwijk.7 De proosten groene was. De zegels zijn gehecht aan zijden
bleven echter hun rechten op de gruit be- draden, groen, geel en rood. (bron: Regionaal
houden. Proost Ricold vaardigde daarom op Archief Zutphen)*
Transcripties van de charters zijn te vinden op de site van de Historische Vereniging Zutphen:
www.historiezutphen.nl/publicaties/tijdschrift/
ZUTPHEN
111
f,
V'; 'v 'c -^c" •"■•■ft-"-**
h-- A»r l U j - ----v g
^.fG. U ,-AV I VV'
s.^. W-4 ,.-w .T G to'* t- V J"
v-f,v=- w.,-
'V f
H f. v; v.
«-"*>■ ^1=3* 1*<C V
tw t *y
v) TH.a
1 4 - M c*.-r* ï-n v.^
ï- vZ - --
r r 1 X-e ?„f f - V
y f7 - C t - -r P;1|fG--3
f C ---C "*- S 'c: O-G- - '-2 'l?? *«4 t' V - -j'u
S- u"? ^5'tf - yV°>*5 - V k* At f \i-»• 3* -2i
f -i l!-' fti'r 4« *-«• *?r fi-"- <T-. /fvT -- c
v T.^ïïï.-Jf ^-*7 r *«A*> '- - G •- '■"i- 3 V ff Ve
- O 'ti; S S*A R-*. v.W*T.^ S'H 'J-'*- '?'J
..tl ft rwa» -k" f' i? t-3- ?-
I i« 1, H«k- Z 'T' 1 'a« Z I-'-
-«'Z.-a _C J eZb -» -'O-- t A-* 'i Vr j" f- - 'O v-T©
?v-- -^=: 'I -V»-» l' ?3 »1 c' - -C5 - - K V-.G- t-
G--£ t c Wï-kfpv-'f rf c «t? e.!i - ^.4.' •«- •- Gor
u_
*1
I- 0
7 **>*?'-.--3
