in een vast bedrag. De vroegste kohieren ge- kregen uitgereikt, stond alleen het verschuldig-
ven het meest correcte beeld van de werkelijk- de bedrag vermeid.8 De belasting kon op vele
heid van dat moment. Soms is het echter mo- verschillende manieren berekend worden; daar-
gelijk uit de latere kohieren aanvullende gege- naast waren er allerlei aftrekposten mogelijk,
vens te halen.5 Niet alle kohieren zijn overal in bijvoorbeeld voor onderhoud. Dit maakt het
hun geheel gereedgekomen. Het kan dus zijn verpondingskohier tot een ingewikkelde bron.
dat niet alle hierboven genoemde gegevens Belasting was en blijft een ingewikkelde opgaaf,
opgenomen zijn.6
De hoogte van de verponding werd bepaald Bronnen
door de pacht of huur en de lasten die op een Archiefnummer 141 (Collectie Kreijnck)
goed rustten. Als het onroerende goed niet Inv. nr. 22: Een belangrijke bron die te vinden is in
werd verpacht of verhuurd, maar gebruikt werd het Regionaal Archief Zutphen (RAZ) behoort tot de
door de eigenaar zelf, werd de waarde ervan Collectie Kreijnck. In de tijd dat de verpond ingsko-
bepaald aan de hand van andere goederen die hieren werden opgesteld, was Gerhard Kreijnck
wel verpacht of verhuurd werden, ledereen was (1612-1692) burgemeester van Zutphen. Hij heeft
verplicht juiste inlichtingen te geven, en je het kohier van het Graafschap Zutphen in (iets) ver-
moest eventuele huurcontracten laten zien. Als korte vorm overgeschreven.9 In dit afschrift staan de
je hieraan niet voldeed, kreeg je een boete. gegevens uit ruwweg de huidige Achterhoek, Zut
phen en omgeving. Het origineel, waarin meer infor
matie staat over bijvoorbeeld de namen van pach
ters, ligt bij het Gelders Archief in Arnhem (Archief
van de Staten van het Kwartier van Zutphen en hun
Gedeputeerden). Het grote voordeel van het afschrift
Kreijnck is dat het handschrift goed leesbaar is.
Eind jaren tachtig van de twintigste eeuw is onder
leiding van archivaris Wartena van het Gemeentear
chief Zutphen het afschrift Kreijnck doorgenomen,
en zijn de daarin voorkomende boerderijnamen al
fabetisch gerangschikt. Deze lijst met boerderijna-
De belasting moest betaald men, plaats, soort goed, en vindplaats in het afschrift
worden over eenzesde deel is te vinden in de bibliotheek van het RAZ.10
(ofwel een zesde penning)
-•*.i van de belastbare pacht- Archiefnummer 1 (Oud Archief Zutphen)
waarde van landerijen en erven, en eennegen- Inv. nr. 1701: Verpondingslijst (fragment), midden
Het erf van hoeve 't Huls
hof aan de Whemerweg 25
in Almen. Deze hoeve/ die
sinds 2003 een zorgboer-
derij isis anno 2010 nog
steeds in het bezit van de
Stichting het Oude en Nieu
we Gasthuis van Zutphen.
(foto: Han Koolhof)
de deel van de belastbare huurwaarde van hui
zen en molens.7 De penningen moesten door
17de eeuw. Met transcriptie. In deze verpondingslijst
staan veel namen.
de collecteurs aan de ontvanger van het kwar- Inv. nr. 1702: Verpondingslijst van stadslanderijen,
tier worden afgedragen. Het ambt of de stad ca. 1675. Hierbij zit een stuk in een ander, beter
hief daarbovenop opcenten. Ook het kwartier leesbaar handschrift. Hierop staan veel namen van
kon het bedrag nog eens verhogen. pachters.
Maancedullen
Archiefnummer 2.001 (Brummen 1648-1811)
Het opleggen van de aanslag, het manen, Uit de kohieren met getaxeerde pacht- en huurwaar-
moest gebeuren in november. Vóór eind fe- den werden maancedullen samengesteld, waarin bij
bruari moest het bedrag zijn betaald. In iedere post het verschuldigde bedrag vermeld werd.
de maancedullendie de belastingplichtigen Deze maancedullen zijn eenvoudige lijsten van
68
ZUTPHEN
w
