HAN KOOLHOF
Sn Zutphen 3-2008 stond een artikel van mij over de stoomtram Zutphen-Emmerik (ZE), die
sinds 1926 ook naar Deventer reed. Over het preeiese tracé van die laatste lijn had ik me
een beetje op de vlakte gehouden. Wat ik ervan wist had ik gelezen bij Montenberg: 'Daar
de tram langs Mettray reed en pas bij Quatre Bras op de hoofdweg kwam, hadden de Eef-
denaren er niets aan/ Omdat het enigszins buiten het bestek van mijn artikel viel, had ik
er geen verder onderzoek naar gedaan. Al bleef ik mij wel afvragen waar precies en hoe de
tram het Twentekanaal gepasseerd had.
In 1933 kwam het gedeelte ('vak') gereed van
het Twentekanaal tussen Zutphen en Lochem.
Rijkswaterstaat was ook verantwoordelijk voor
de verkeersbruggen over het kanaal, zoals de
Eefdese brug, maar daar lag geen tramspoor
op, zoals op foto's uit die tijd te zien is. De
spoorwegen bouwden op kosten van Rijkswa
terstaat hun eigen brug over het nieuwe ka
naal. Of beter: bruggenhet waren twee enkel-
sporige vakwerkbruggen, die wel erg gewoon
tjes afstaken tegen de modern vormgegeven
witte boogbrug voor het wegverkeer een stukje
verderop. Maar hoe zat het met de tramlijn
naar Deventer? Maakte de tram mede gebruik
van een van de spoorbruggen? Om veiligheids
redenen en de verschillende spoorwijdtes was
dat niet erg waarschijnlijk. Maar ik kende ook
geen foto van een aparte trambrug. Enkele le
zers van Zutphenonder hen Arend Jan Reijers,
wilden van mij wel eens weten hoe de vork
nou precies in de steel stak.
Googelen
Ik besloot eerst maar eens te googelen. Zo
kwam ik bij een document met de titel Black
Beauty kruist het Twentekanaal (over de nieu
we spoorbrug, die in 2005 in gebruik is geno
men). Daarin las ik:
Voordat het kanaal er wasliepen er vanuit Zut
phen vier sporen in een soort waaier in noor
delijke richting. Het betrof een tramlijn naar
Corssel en de spoorlijnen naar respectievelijk
Deventer, Hengelo en Winterswijk. Na de
aanleg van het kanaal zou voor de eerste drie
sporen elkop geringe afstand van elkaar, een
brug moeten worden gebouwd. Dat zou erg
onpraktisch zijn en veel geld kosten. Daarom
werd besloten om de sporen van Zutphen tot
over het kanaal parallel te laten lopen en drie
bruggen naast elkaar te bouwen op gezamen
lijke landhoofden en pijlers.
Het is duidelijk: de ZE kreeg z'n eigen tram-
brug over het Twentekanaal. Dit was een re
latief goedkope oplossing - met de nadruk
op relatief - want nóg goedkoper was na
tuurlijk geweest om de Eefdese verkeersbrug
van een tramspoor te voorzien, zoals dat bij
Lochem voor de Geldersch-Overijsselsche
Stoomtram-Maatschappij was gedaan. Bo
vendien hadden de bewoners van Eefde dan
van de tramlijn kunnen profiteren. Aan de
andere kant had dan wel de spoorlijn naar
Deventer gekruist moeten worden.
De bruggen bij Eefde zijn in april 1945 door
de Duitse genie opgeblazen. De oostelijke
spoorbrug werd nog in datzelfde jaar hersteld;
de andere spoorbrug kwam pas in 1948 weer
in gebruik. De restanten van de trambrug zul
len wel richting Hoogovens afgevoerd zijn.
Niet tevreden
Maar Arend Jan was nog niet helemaal tevre
den; hij wilde weten hoe het hele tracé naar
Deventer gelopen had. Via via kwam hij in
ZUTPHEN
'Steam tram: probably abandoned/
