1364 ich meine gotder als ein hirz
wartfro uwe, bi dir niuwe:
dur dine reine triuwe
wart er junc als ein hindenkalb.
Daarna legt de dichter uit wat dit beeld bete
kent in verband met de Drie-eenheid en hoe
het daarbij ging om 'unser heil'.
Cavallo noemt een serie muurschilderingen
die de hertog van Lorraine in 1524 liet aan
brengen in de grote zaal van het Palais
Ducal in Nancy. Ook die serie had als onder
werp het leven van een hert van zijn geboorte
tot de dood door jagers, als beeld van het le
ven van Christus van geboorte tot kruisiging.
In de fries van de Walburgiskroon is tweemaal
een hert afgebeeld (zie afbeelding 6 en 7).
Afb. 6 en 7 (fries 8 en 2): het hert.
(foto: H.J. Wagenvoord-Spruijt)
De eerste maal probeert het hert met vier
bange jachthonden weg te rennen uit een
gebied met grafkruisen. De tweede maal rent
het, gevolgd door een hinde en vrolijke
jachthonden, richting de hemelburcht. Die
herten lijken vanuit deze traditie in de fries
van de kaarsenkroon voor te komen en zou
den dan beeld staan voor Christus. In het ge
bied van het dodenrijk kunnen het hert en de
vier honden, die luisteren naar de namen
Gerechtigheid, Barmhartigheid, Vrede en
Waarheid, niet blijvend wonen. De dieren
rennen vrolijk naar de hemelburcht. Bij deze
laatste groep is ook de hinde afgebeeld, als
beeld van de ziel die naar God verlangt. Hert
en hinde lijken in de fries van de kaarsen
kroon een parallel beeld van het tweetal een
hoorn en valkenier.12
Datering als stoorzender
Bij de restauratie van de kaarsenkroon aan
het einde van de twintigste eeuw heeft men
opnieuw gekeken naar de datering van de
kroon. Toen is gebleken dat de kroon ouder
is dan tot nu toe gedacht werd. Men neemt
nu aan dat er een relatie is tussen de aan
schaf van de kroon en de kerkwijding in
1397 ter gelegenheid van het gereed komen
van de bouw van de kapellenkrans van de
Sint-Walburgiskerk.
De kaarsenkroon van de Sint-Walburgiskerk is
dus ouder dan in de literatuur tot dusver is ver
meld. Zo heeft Ein horn in Spiritalis Unicornis
nog het jaar 1433 genoemd. E.H. ter Kuile
heeft in De monumenten van geschiedenis en
kunst1958, wel gewezen op de kleding van
de figuren in de fries en aan de hand daarvan
ge-schat dat de kroon uit het begin van de vijf
tiende eeuw dagtekent. Maar het gekke is dat
men doorgaans over de kroon bleef spreken
zijnde vijftiende-eeuws. Daardoor leek hij min
der interessant. Er bestaan immers heel veel
vijftiende-eeuwse eenhoornvoorstelI ingen
De nieuwe, nauwkeuriger datering maakt
deze uitbeelding van de eenhoornlegende
voor kunsthistorici veel interessanter. De
fries lijkt het oudste voorbeeld van een uit
beelding van de mystieke eenhoornjacht in
een doorlopend beeldverhaal. Bovendien
lijken begin en slot van de uitbeelding nog
aanwezig. Het belang daarvan reikt tot ver
over onze landsgrenzen. Alle andere ver
wante uitbeeldingen, zoals op tapijten en
altaarluiken, zijn van later datum. Voor bre
der onderzoek is de kaarsenkroon nog een
onontdekt juweel met intrigerende details.13
12 Voor valkenier: Bos-Oskam, 43.
13 A. Bos-Oskam, 'Walburgiskroon is van Europees belang', in Zutphen, 1-2007, 3-9.
ZUTPHEN
