Heiligenkalender
Van groot belang is dus de heiligenkalen
der. Alles draait dan om de kleur van de
inkt waarmee men de heiligen op de ka
lender geschreven heeft: in rode of in
zwarte inkt. Rode inkt betekent dat de
dag of het feest een zeker belang kent
ook wanneer dat, om welke reden dan
■■■■■i sers hebben er één woord voor: Festgrad,
Fragment van het Mortuarium van de vicaris- De rode dagen zijn in het burgerlijk Je-
sen. Hier vinden we de tekst over kerkmeester ven buitengewoon belangrijk. In de mid-
Anthonius Yseren, vermeld onder het kopje deleeuwen kende men vijf graden, som-
over de feestdag van Gorgonius. (foto: auteur) mige feestdagen bewogen zich op meer
dere 'trappen van belangrijkheid'.
Dr. H. Grotefend noemt in zijn vermaarde Taschenbuch der Zeitrechnung enkele voor
beelden, en zegt dan ondermeer dat de diocees van Utrecht een afwijkend gebruik
kende.11 Bij die voorbeelden vinden we ook het festum compositum. Y
mts. finite
De wens van Anthonius Yseren en zijn
vrouw Griete
Anthoniuss Yseren (de naam wordt op ver
schillende manieren gespeld) en zijn vrouw
bepalen dat de hoge feestdag die zij bekosti
gen, gehouden wordt op 9 september, dus
de dag na het feest van Maria's geboorte. In
teressant wordt het wanneer we het Mortua
rium van de vicarissen erbij nemen.12 Daar
staat bij 8 september in rood aangegeven het
feest van Maria's geboorte. Er onder, in zwart
staat bij 9 september Gorgonii marteris. Als
aantekening bij die dag vinden we dan de
naam van Anthonius Iseren terug. Hij is een
van de vicarissen van de Walburgiskerk ge
weest. Erbij staat dat hij deze missen heeft
ingesteld op het feest van martelaar Adria-
nus, en de feestdag van Adrianus was op
8 september. Met andere woorden: Adrianus
moet in Zutphen een dagje opschuiven. Toe
vallig is het een dag later de feestdag van
Gorgonius, ook een martelaar.13
De kosten van zo'n feestdag
In de akte gaat het over geldbedragen, kos
tersdiensten en over de organist. De koster
en de organist moeten betaald worden voor
hun werkzaamheden op die feestdag. Jaar
lijks betalen Anthonys Yseren en zijn vrouw
Griete een oude schild, toen een waarde van
zestien penningen vertegenwoordigend. De
ene helft ervan ging naar deken en kapittel,
11 Voor Zutphen in zoverre van belang dat het kapittel van St. Walburg met dit bisdom te maken had.
12 Met dank aan drs. Aafje Groustra-Werdeker, die, met enorme kennis van namen van middeleeuwse
hoogwaardigheidsbekleders, mij attendeerde op deze bron, in het RAZ terug te vinden in de Collec
tie Handschriften, nr. 12.
13 Gorgonius bekleedde een hoge functie in het huishouden van keizer Diocletianus alvorens hij werd
gemarteld en in opdracht van deze keizer ter dood gebracht te Nicomedia. In dezelfde groep marte
laren zat ook Dorothea. Haar naam staat vaak bij die van Gorgonius vermeld, zij het tussen haakjes.
Om te voorkomen dat de martelaren als heiligen aanbeden zouden worden, werden hun lichamen
in zee gegooid. Christenen borgen een in zee gegooid lichaam en brachten het naar Rome. De re
lieken werden in de achtste eeuw op last van St. Chrodegang, bisschop van Metz, overgebracht naar
het klooster van Gorze. Sinds de Franse revolutie zijn de relieken echter verdwenen.
ZUTPHEN
i«&U
,n
TT!» ftOcnnn \snUntn ticmy
UftSXwi mgn t**XtsAi:i tt-Vw tf
