De voormalige pastorie van het kleine dorp Kranenborg (gemeente Bronckhorst) behoort
tot de oudste ontwerpen van de architect Pierre Cuypers (1827-1921). Cuypers is landelijk
en internationaal bekend door de bouw van het Rijksmuseum en het Centraal Station te
Amsterdam, door de restauraties van de Ridderzaal in Den Haag en kasteel Haarzoilens bij
Utrecht. Daarnaast ontwierp hij tientallen kerken en andere religieuze gebouwen in bin
nen- en buitenland. De meeste van zijn ontwerpen zijn in de stijl van de Neogotiek. De
kerk van Kranenburg, ontworpen in 1855, is de oudste nog bestaande kerk van zijn hand.
De pastorie werd vrijwel tegelijkertijd op papier gezet, maar de bouw begon pas in 1867.
In beperkte zin houdt de geschiedenis van
de pastorie van de rooms-katholieke kerk
Sint Antonius van Padua te Kranenburg op in
1967 - precies een eeuw nadat met de bouw
begonnen was. In dat jaar hield het pand
formeel op pastorie te zijn. Op dit moment
wordt het pand, dat in 2001 de status van
rijksmonument kreeg, in fasen gerestaureerd.
Het exterieur is al voltooid; aan het inwen
dige wordt nog gewerkt.
Eerdere gebouwen
Er zijn in Kranenburg ten minste twee eerde
re kerkgebouwen en pastorieën geweest. Een
hiervan stond aan het begin van de Bergkap-
peweg, ter plaatse van de huidige boerderij
Het Elshof, die toen De Kranenbarg heette.
Over deze pastorie valt weinig concreets te
zeggen. Ze is, net als de naburige schuur-
kerk, in of kort na 1834 gesloopt, als direct
gevolg van de bouw van een nieuwe kerk en
pastorie. Dit nieuwe godshuis is op 23 juni
1834 gewijd.1 Deze kerk en pastorie waren
- anders dan hun voorgangers - gesitueerd
aan de rond 1830 gereedgekomen Straatweg
van Zutphen naar Winterswijk, de huidige
Ruurloseweg.2 Ook over deze gebouwen is
weinig bekend en het laatste wat we er voor
afgaand aan de sloop over vernemen, staat
geschreven in een inventarislijst van de pa
rochiale kerk H. Antonius te Vorden, uit
1855. De sloop vond plaats in 1867, toen de
nu nog bestaande kerk tot stand was geko
men en was gewijd.
Dit artikel is een ingekorte versie; de integrale tekst komt te staan op www.historiezutphen.nl. In
de volgende aflevering van Zutpheri wordt deel 2 afgedrukt.
Frits Niemeijer is de huidige bewoner van de pastorie in Kranenburg. Hij is historisch-geograaf en
werkt bij de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM).
1 D. de Kok, 1919, afl. 10 (25 febr.); 300 jaar Franciscanen 1994, p.5: De kerk werd ingezegend
door pater Petrus Jacob.
2 W. Overmars en T. Woerdeman, 1989, pp.33 e.v. en met name pp.87 e.v.: De aanleg vond plaats
tussen 1827 en 1830; het weggedeelte van Wientjesvoort naar Ruurlo, meer exact, tussen juni 1827
en einde 1829; R.A.G., Toeg. nr. 040, Archief Gouverneur van de Provincie, inv. nr. 11 7, folio 6 mei,
brief 30 april: Hierin staat dat de straatweg is voltooid van Zutphen tot herberg de Koekkoek' [sic| te
Vorden, uitgezonderd meerwerk van bruggen, onder meer door hoogwater in cleVordensche Beek;
inv. nr. 115II, folio 15 febr. 1830: Huis de Koekoek ligt daar waar de grindweg door de Ruurlose
Broek een aanvang neemt.
ZUTPHEN
De pastorie van de R-K kerk
in Kranenburg* (1)
Frits Niemeijer
