DE EENHOORN
Hier moeten we in Zutphen rechtop gaan
zitten. We hebben in de Walburgisfries te
maken met een ongelooflijk veelzijdige uit
beelding van de jacht op de eenhoorn, die
informatie biedt, die voor kunsthistorici tot
ver over onze landsgrenzen interessant is!
Belangrijk zijn:
De poort (figuur 6): In de fries is
een heel vroege voorstelling van
de mystieke jacht op de een
hoorn, waarin de onbereden,
lijdende eenhoorn sym
bool staat voor Christus.
Naast de ene burcht in
de fries is een poortgebouw te zien als
een beeld van hoe de eenhoorn in de we
reld kwam.9 Verder is te zien hoe de een
hoorn bij de schoot van de maagd lijdt,
doordat hij een pijnlijke steek krijgt, hoe
hij opgejaagd wordt, bang is en gedood
wordt.
van de Opstanding.10 Er zijn wel afbeel
dingen dat hij dood over een paardenrug
hangt, maar een afbeelding dat de een
hoorn weer opstaat uit de dood is tot dus
ver niet gevonden. De makers van de
Walburgisfries lijken het probleem 'op
staan uit de dood' opgelost te hebben
door aan te knopen bij het beeld dat men
in de oosters-orthodoxe kerk gebruikt(e)
om de Opstanding aan te duiden: de
Anastasis, de
van de Hel.11
opening
We zien in de fries nu een dorre doodse
omgeving met bange, vluchtende dieren
Fig. 6. De poort en een zwijn dat doodgestoken wordt.
Midden in dat gebied zijn de eenhoorn
en de maagd afgebeeld. Dicht bij hen
bloeit het leven op. Er zijn bloemen aan
een struik, en er zit een vrij vogeltje uit te
kijken in een boomtop.
Een paardachtige eenhoorn als rijdier
voor de wildeman (figuur 8): Dit dier is
de tegenpool van alle andere eenhoorns
Fig. 7. De nederdaling ter helle
De nederdaling ter helle (figuur
7): Dit is in de fries te zien boven
de namen S SIMON S JUDE van
de letterfries. Een unieke voor
stelling van de eenhoorn! Caval-
lo merkt op dat hem geen afbeeldingen
bekend zijn waarop de eenhoorn beeld is
Fig. 8. Fen wildeman op een paardachtige een
hoorn in gevecht (situatie vóór 1953)
9 jürgen W. Einhorn, Spiritalis Unicornis, München 1998, 2de druk, 284
Op diverse Hortus Conclusus-afbeeldingen in Thüringen staat op een tekstband porta clausa als
naam van de poort vermeld.
10 Adolfo Salvatore Cavallo, The Unicom Tapestries at the Metropolitan Museum of Art, New York
1998, 75
11 Aartje Bos-Oskam, De kaarsenkroon van de Sint Walburgiskerk, 50
ZUTPHEN 7
