buiten de kring waarin ze ontstonden weinig den met de eigenschappen van de kenmerken-
of geen naam gemaakt.7 Vermoedelijk kende de onderdelen aria, recitatief en koor.
Staring ook Duitse of Engelse cantates vanuit In het recitatief vertelt een zanger op zingende
zijn brede interesse voor muziek. Van Opstel- wijze een gebeurtenis of geeft een bespiege-
ten, die in 1916 zijn brieven heeft uitgegeven, ling. Het recitatief is het verhalende element
vertelt dat er op De Wildenborch veel muziek waarin de tekst belangrijker is dan de muzika-
werd gemaakt en dat de landheer vaak instru- Ie vorm. Recitatieven zijn vanwege het verha-
menten en bladmuziek kocht bij de Amster- lend karakter en de dominantie van de mede-
damse handelaar Steup. Bovendien had Sta- deling dikwijls onberijmd. Dat zullen we bij
ring in Göttingen gestudeerd, waar hij moge- Staring ook zien.
ijk Duitse cantates heeft leren kennen. Het is Een aria is niet vertellend, en stelt het woord
aannemelijk dat Staring op enigerlei manier niet boven de muziek. Het is een op zichzelf
ook buiten de werken van Van Alphen en Feith staand stuk voor solozang, met begeleiding
met cantates kennis heeft gemaakt.
n
door één of meer instrumenten. Als er in plaats
van een solist twee of meer zangers een aria
zingen, dan heet dat ook wel 'duet', Trio',
enz.
De term 'koor' heeft betrekking op een on
derdeel uit een cantate dat door een groep
zangers wordt uitgevoerd. De groep zingt
een tekst waarmee de kijker/luisteraar zich
kan vereenzelvigen, en die dan ook als func
tie heeft de gevoelens van het publiek te ver
tolken. Het koor geeft reacties op wat wordt
vertoond of gezongen: een mening, een sa-
ceerd in: Robide van der AA, C.P. Oud-Nederland men vatting. Veel cantates openen en/of slui-
de uit de vroegere dagen overgeblevene burgen ten met een koordeel. Daarmee wordt de
).F. ChristDe Wildenborch, 1841litho, gepubli-
en kasteelen, geschetst en afgebeeld. Aflevering
1-12 (-24). Nijmegen, CA Vieweg
Lithograa f)184 l(- l 846
mening van de luisteraars over het onder
werp aan het begin geïntroduceerd, en sluit
het stuk af met de reflecties van het publiek
op het geheel. Staring duidt 'koor' aan met
'coro'.
Het doorcomponeren biedt de dichter een be
langrijke mogelijkheid: hij varieert de strofen
in omvang, metrum, rijmschema, onderwerp. DE VOORBEREIDING VAN DE
De componist componeert bij ieder onderdeel UITVOERING VAN STARINGS CANTATE
andere muziek, anders dan bij een lied waarin De notulen van de vergadering van het da-
bij ieder couplet dezelfde melodie hoort. De gelijks bestuur van 24 oktober 1802 geven
tekstschrijver kan in een cantate steeds wisse- ons een beeld van de aanleiding tot de can-
len van stemming, van perspectief op de ge- tate en van de laatste voorbereidingen voor
beurtenissen, hij kan in de ene strofe uitwei- de 'open avond' op 8 november.8 Ik geef de
den en in de volgende een beknopte samen- tekst weer zonder nadere toelichting, omdat
vatting geven. Daarbij moet hij rekening hou- ze voor zichzelf spreekt:
7 Een nauwkeurig chronologisch overzicht hoop ik te publiceren in mijn dissertatie over de cantate in
Nederland in de 18de en 19de eeuw.
8 Dit citaat is uit inventarisstuk 11Twee passages zijn slecht leesbaar; die heb ik met gemarkeerd.
ZUTPHEN 103
nu TOKKWUSMWSffi.
tfi
