Een koggeschip: weinig ruimte om te bewegen.
werd nog langer handel te drijven in de
Oostzee. De laatsten protesteerden tegen
de maatregel, Amsterdam als eerste. Als
argument gebruikte deze handelstad, dat
zij geen ander middel van bestaan had,
dan de handel in Oostzeegranen. Het
gebied rondom de stad leende zich niet
voor de verbouw van koren. Amsterdam
beschouwde zich ook doorvoerhaven van
graan voor de achterliggende gebieden als
Utrecht en Gelderland.21 Dit laatste was
natuurlijk wel een beetje een oneigenlijk
argument, want als er toch één gebied een
graanschuur genoemd kon worden, was
dat Gelderland. De Gelderse hertog heeft
zelfs diverse malen een uitvoerverbod van
koren naar Holland uitgevaardigd. Om
aan beslaglegging op zee te ontkomen,
lieten de kooplieden zich konvooieren
door schepen van hertog Karei van Gel re,
waarvoor uiteraard moest worden betaald.
In 1532 kwam hertog Karei met de Arn
hemse kooplieden Henrick Wyntges en
Herman van Heythuysen overeen, dat
zij met drie schepen naar de Oostzee
heen en met vijf schepen retour zouden
varen op de volgende voorwaarden: de
hertog stuurde twee van zijn schepen
met bemanning op zijn kosten mee als
bescherming, in ruil voor éénderde van
de handelswinst bij veilige thuiskomst.
Anderzijds zou de hertog éénderde van de
21 'Handvesten ofte Privilegiën ende octroyen; mitsgaders willekeuren, costuimen, ordonnan
tiën en handelingen der stad Amsderdam', Amsterdam 1748 eerste stuk p.69. Amsterdam
werd in 1505 uitgezonderd van het verbod op uitvoer van granen: "dat dezelve stede op der
gracie gods die principaelste coepstede es, gelegen omtrent den Gesticht van Utrecht, Vries
land ende Gheiderland, dewelke van allen tijde sijn gewoenlic te comen ende arriveren alle
vremde schipperen ende coepluyden mit hoeren coepmanscapen ende goedende voersz.
coepman ghene sake en hebbe dezelve onse stede te schuwen of te absenteren ende aenge-
sien dat inden quartier omtrent derselve stede egheen coeren oft ander greijnen en groeyen
noch en wassen...t'hoeren sustentacie dan alleen die ghene die van Oistland ende dergelijcke
aldaer gebrocht worden...
