zijde van de stadsmuur werden gemaakt
die bijzonder ondiep waren. Wanneer we
door de doorgang in de stadsmuur naar
het Oskamstraatje lopen is de ondiepte
van die woningen goed te zien.
De Bourgonjetoren is van een geheel an
dere aard dan de reeds genoemde muur
torens. Deze toren werd speciaal ge
bouwd tegen de verwoestende uitwerking
van het buskruitgeschut, in 1457. Ook
deze toren heeft een open keel, al is dat
moeilijk meer waar te nemen sinds men
er jammer genoeg een kantoorgebouw
tegen aan heeft gezet. Maar deze keel is
open om de kruitdampen te kunnen af
voeren die vrij kwamen bij het afschieten
van daarin geplaatste kanonnen.
De Drogenapstoren is geen muurtoren
al heeft hij het grootste deel van zijn car
rière daarvoor dienst gedaan. Het was
een stadspoort, genaamd de Saltpoort, uit
1444, die in 1465 al buiten gebruik werd
gesteld. In dit gebouw is goed te zien dat
hij diende te functioneren als zelfstandig
verdedigbare toren. Zowel de doorgang
in de veldzijde als de doorgang in de
stadszijde is afsluitbaar door deuren, wat
overigens vrij ongebruikelijk is bij stads
poorten. Deze deuren werden dan van
binnen afgesloten. De bovenkanten van
de deuren werden dan geborgd, tegen het
omhoog drukken van de deuren (om ze
zodoende uit hun scharnieren te wippen).
Deze voorzieningen zijn nog waarneem
baar als natuurstenen uitmetselingen bo
ven de plaats van de deuren in gesloten
toestand. Als de vijand in de stad was dan
kon men nog enige tijd de verdediging
in deze toren volhouden. Uiteraard ont
breekt hier dan de open keel.
Voorbeelden bij kastelen in Nederland
Uiteraard vinden we alle bovenomschre
ven constructies ook bij kastelen terug.
Ook daar vinden we halfronde torens
terug met een open keel. In Duitsland is
daarvoor een speciale naam gevonden,
m
Motte kasteel van Oostvoorne
daar spreekt men van over een "Scha-
lenturm". Vooral bij de vele ruïnes die
dat land kent zijn deze torens eerder re
gelmaat dan uitzondering. In Nederland
kennen we dit echter ook bij restanten
van Middeleeuwse kastelen. Nadat rond
1200 de fabricage van baksteen werd
heruitgevonden (de Romeinen kenden dit
al in Nederland), werden er direct al kas
telen gebouwd. Dit was dus de tijd van
de pijl en boog.
Een voorbeeld hiervan is te zien op een
plattegrond en de reconstructie van de
deels opgegraven ruïne van kasteel Oost-
Voorne in Zuid Holland6).
6 Paul E. van Reyen. Middeleeuwse Kastelen. (1965) blz. 26, 27
Reconstructie van het motte-kastecl van Oostvoorne
E3 XIIIA r_J 0IECK» 40g
Plattegrond van Oostvoorne inet de verschillende bouwperioden
zoals die bij de opgraving nog geconstateerd werden
Dl KbIC CIHCMUCG XII b O XIV t(%
