60
Henk Mulder, secretaris Museum Het Groot Graffel
Wie op het terrein van GGNet (voorheen Het Groot Graffel) in Warnsveld van
af de 1e parkeerplaats zijn schreden zet naar het hoofdgebouw moet daarvoor
onder de oude Gasthuispoort door. Die monumentale poort heeft daar niet
altijd gestaan. Hij vormde ooit de toegang tot het Oude en Nieuwe Gasthuis in
Zutphen en staat pas sedert 1978 op deze plaats.
Museum Het Groot Graffel heeft zich wat verdiept in de geschiedenis van deze
poort en via een kleine expositie (te zien op werkdagen tussen 09.- en 16.- uur
in het hoofdgebouw van GGNet), proberen zij iets uit het verleden van deze
oude poort te onthullen.
Bij het onderzoek dat daarvoor moest worden verricht kwamen ze tot de con
clusie dat de geschiedenis in drie perioden is in te delen, namelijk
1. periode 1625.tot 1789 als de Poort van het Huis.
2. periode 1789 tot 1978 als de poort van het Oude en Nieuwe Gasthuis
3. periode 1978 tot heden als de oude Gasthuispoort.
7. DE POORT VAN HET HUIS van
1625 tot 1789
De oorsprong van de Gasthuispoort blijkt
moeilijk te achterhalen. Bekend is dat in
1625 het Oude Gasthuis en het Nieuwe
of St.Elisabethsgasthuis werden samen
gevoegd tot één instelling: het Oude en
Nieuwe Gasthuis.
Voor de huisvesting van de nieuwe
stichting werd gekozen het leegstaande
St.Catharinaldooster, van de Franciskaner
nonnen, een nonnenklooster ongeveer
gelegen tussen de Nieuwstad en de bui
tenmuur van de vestingstad Zutphen (IJs-
selzijde).
Het Catharinaklooster werd ook wel het
Heer Hendrickshuis genoemd, naar de
eerste rector Heer Hendrick van Heusden.
Ook de naam Wulftshuis of Wolfshuis
werd gebruikt, ter herinnering aan Griete
Wolfs, een vroegere eigenaresse, mogelijk
stichteres (Historische Stedenatlas).
In 1617 werd op deze plaats al een
nieuw pesthuis gebouwd, dat behoorde
tot het Nieuwe Gasthuis dat vanaf 1442
aan de Spiegelstraat stond. Vestiging op
deze plaats aan de Nieuwstad lag dus
wel voor de hand.
Op een topografische kaart van Zutphen
uit de atlas van Joh. Blaeu is op de kaart
van Van Geelkerken (1639) te zien dat
de Gasthuisstraat vanaf de Nieuwstad
helemaal doorloopt tot de Olypoort. Dat
was een zware poort in de stadsmuur die
wellicht de oorspronkelijke uitgang aan
de IJsseizijde vormde. (Uiteraard bestond
het NS station toen nog niet!). Was er dus
geen poort of vond de tekenaar het niet
belangrijk die te vermelden?
Op de topografische kaart van F.de Wit,
rond 1700, zien we daarentegen wél een
poort getekend, en op een tekening van
F.Berkhuys uit 1 720 staat "'t Gasthuys"
afgebeeld met als nr. 1 Pesthuis, nr. 2
Gekkenhuis en nr. 3 Kostkopershuys En
daar zien we het geheel omsloten door
een muur waarin enkele poorten.
Vermoedelijk is één van die poorten,
het dichts bij het Pesthuis gelegen, de
ingangspoort van het Oude en Nieuwe
Gasthuis geweest.
Een opvallend grote poort valt echter ook
daar nog niet te ontdekken.
Stadsarchivaris H.N. van Til schrijft in
1832 in een boekje over de geschiedenis
De geschiedenis van de Gasthui spoort
