19
in het Fye Lodewijkshuis dat aan het 's
Gravenhof ligt bij de Waterstraa123. Fye
Lodewijcks, ook wel Fie Ludwigs gehe
ten, verkoopt in 1562 haar huis, op de
hoek van de Waterstraat en het 's Graven
hof, aan de Walburgiskerk en krijgt daar
voor een lijfrente. Twee jaar later wordt
het weeshuis metterdaad opgericht. Daar
bij zijn meerdere partijen betrokken: de
magistraat, de kerk, beide gasthuizen en
enkele particulieren.
In een ordonnantie van 1606 is de
plaats waar het weeshuis staat precies
omschreven: "ther plaetsen daer 't selve
weshero(tot nu toe) gewesent' weeten
bij des Gravenhoff an den vismarckt"
De stichtingsakte van 1564 is verloren
In het weeshuis worden alleen kinderen
van burgers opgenomen. FHet aantal we
zen is groot.
Het pand is in de negentiende, begin twin
tigste eeuw stal geworden, behorend bij
het huis van de dames Van de Kasteele24.
Dit pand, het huidige hotel Eden, komt
in 1567 in bezit van het weeshuis, maar
het is dan zo bouwvallig geworden dat
gevreesd moet worden voor instortingsge
vaar. De verbouwing kost veel geld, maar
blijkt nodig te zijn om het aantal burger
wezen onderdak te kunnen geven.
In 1663 is de behuizing ook hier te krap
en wordt aan het stadsbestuur voorgesteld
twee eigendommen te wisselen: het huis
aan het 's Gravenhof tegen het oude kloos
ter het Rondeel aan het Rijkenhage. Het
vroegere Vrouwenconvent wordt dan ook
geschikt gemaakt voor bewoning en om de
ze activiteiten af te kunnen ronden, schenkt
de stad een glasraam met daarop de wa
pens van de leden van het stadsbestuur.
Tot 1895 blijft het Burgerweeshuis in
het vroegere Rondeel gehuisvest. Het
gebouw wordt daarna verhuurd aan het
Departement van Koloniën, dat er een
ziekenhuis voor de Koloniale reserve
in onderbrengt. Het Burgerweeshuis
wordt verplaatst naar een pand in de
Waterstraat. Dat is een huurpand. In
1903 wordt het pand Kuiperstraat 11
aangekocht en wordt het huis in gebruik
genomen door het Burgerweeshuis of,
zoals een oude benaming ook wel luidt,
als Rijke Weeshuis.
In het vroeger Rondeel is in de twintigste
eeuw een zilverfabriek gevestigd.
Na de Tweede Wereldoorlog is het histo
rische gebouw afgebroken om de door
gang tussen Rijkenhage en Berkelsingel te
verbreden en zo Zutphen klaar te maken
voor de nieuwe verkeersstroom die in de
moderne tijd bij een moderne stad past.
Het Burgerweeshuis verhuist in de Twee
de Wereldoorlog tijdelijk naar de Deven-
terweg. Na de bevrijding wordt het pand
IJsselkade 19 aangekocht. Daar is het
weeshuis nog steeds gevestigd, al geldt
dat alleen voor kantoor en administratie.
De wezen wonen er niet meer.
Gebroeders Bakker's Weesbuis
Het jongste weeshuis in Zutphen dateert
van 1850. Het is het Gebroeders Bakker's
Weeshuis. Aan het Oudewand nr. 23,
naast het poortje van het klooster (Ada-
manshuis) is het weeshuis op 1 mei 1850
geopend. Tien jaar later is het gebouw
te klein en wordt omgezien naar andere
huisvesting. Aanvankelijk lijkt het erop
dat er nieuwbouw komt aan de Mars
poortstraat of aan de Boompjeswal, maar
wanneer de erven H.L. Ketjen het pand
aan de Kuiperstraat aanbieden, wordt
daar op ingegaan. Een deel van het huis
wordt verhuurd, omdat het te groot is en
omdat dit geld opbrengt. Dat duurt tot
1886, dan moet ook dit deel erbij getrok
ken worden. Het aantal kinderen wordt
steeds groter. Bij het 75-jarig bestaan zijn
er precies 200 wezen opgenomen ge
weest. Kinderen die, volgens de statuten,
"tot nuttige en bruikbare leden der maat
schappij" moeten worden opgeleid con
sequenties25. Het weeshuis verhuist later
naar de IJsselkade en daarna weer naar
de Marspoortstraat. Eenmaal in dit pand
gehuisvest, wordt het weeshuis opgehe
ven en blijft alleen een kantoor achter.
24 De kaart van J. Blaeu geeft op die plaats inderdaad het Burgerweeshuis aan.
25 Zie voor meer informatie: Gedenkschrift bij de viering van het 75-jarig bestaan van het Gebrs. Bak
ker's Weeshuis te Zutphen, samengesteld door de president-regent en uitgegeven op 1 mei 1925.
