15
Van der Kluit schrijft in een recente me
dedeling: "Wel wordt het hospitaal door
paus Clemens aangeduid met de naam in
de Heilige Geest. Deze naamsaanduiding
is heel gebruikelijk gebleven. Dit zou
kunnen samenhangen met het feit dat de
begijnen van het Spittaal de patiënten in
het gasthuis op de Markt (mede) gingen
verzorgen.
De zusters conformeren zich sinds 1454
aan de derde regel van Sint Franciscus.
Dan is er al ruim tien jaar aan de Spie
gelstraat een ander gasthuis. Een nieuw
gasthuis, gewijd aan Sint Elisabeth.
We praten dan over het Oude Gasthuis
en bedoelen daarmee het Nieuwe gast
huis in de Heilige Geest aan de Zaad-
markt. Het aan Sint Elisabeth gewijde
gasthuis wordt vervolgens het Nieuwe
Gasthuis genoemd. Over dat laatste huis
elders meer.
In 1625 komt het gasthuis leeg te staan.
Een fusie tussen het Oude en het Nieuwe
Gasthuis met een nieuwe huisvesting
maakt de gebouwen overbodig.
Het gasthuis aan de Markt blijkt dan zeer
bouwvallig te zijn. In 1631 geeft de ma
gistraat toestemming aan de provisoren,
zoals de bestuurders intussen heten, de
kerk en de gebouwen van het complex
te verbouwen tot woningen. Zodoende
verrijzen aan de Markt twee nieuwe hui
zen, terwijl de andere gebouwen aan de
Zaadmarkt en aan de Bernardsteeg wor
den verhuurd als afzonderlijke wonin
gen19. In 1710 koopt Johan op ten Noort
het laatste huisje van het Oude Gasthuis
aan. Het is gelegen in de Bernardsteeg.
Daarmee verdwijnt de laatste band tussen
het Oude en Nieuwe Gasthuis en de oor
spronkelijke vestiging van het Gasthuis in
de Heilige Geest aan de Markt.
Adamanshuis
Rond Oudewand en Komsteeg is een
andere concentratie van gestichten te
vinden. Achtereenvolgens komen daar
voor het Convent, het Rondeel en het
Adamanshuis. Drie Begijnenkloosters met
strenge ordes voor tucht, die met enige
regelmaat vernieuwd of aangescherpt
moesten worden.
Het Adamanshuis herinnert nog het meest
aan deze periode.
Van het archief van het Adamansklooster
is op de tentoonstelling een cartularium
te zien. In een cartularium zijn oorkon
den afgeschreven. Ook is er een mortu
arium van dat klooster tentoongesteld
- een register met namen van gestorven
kloosterlingen.
Het Adamanshuis is op 12 december
1397 gesticht door twee vrouwen: Rege-
lant Groenloch en Styne van Gryet20 die
hun huis afstaan voor medebewoning
door godsdienstige vrouwen.
Op 9 augustus 1398 schenken Hendrick
Addaman en zijn vrouw Geese Blome-
naer hun huis, gelegen naast dat van de
twee vrouwen, aan vijf vrome vrouwen
(megedenpersoen) om erin te wonen.
De vrouwen zullen "oir broit winnen mit
oren handen".
Het stadsbestuur heeft een vinger in de
pap omdat met de schepenen moet wor-
Afb. 7: Het Adamanshuishier genoemd 't
klooster van heer Adam, gezien vanaf het Rij-
kenhage.
19 R. Wartena, Oude en Nieuwe Gasthuis Zutphen, 1625-1975, 21
20 Gimberg, Geestelijk leven, 75.
7
- "1261
