88
Drs.A.H.Groustra-Werdekker
Op die heldere dinsdagmorgen in maart 2003 schijnt de zon als nooit tevoren en
toont Zutphen haar bewogen bouwgeschiedenis in al haar kleurrijke facetten aan
de nieuwgierige wandelaar. De hedendaagse bezoekerdie er oog en gevoel voor
heeftlaat deze indrukken weldadig op zich inwerken.
Al slenterend rondom de Sint-Walburgkerk valt het de bezoeker opdat het zon
licht door de grote gotische ramen het interieur in een stralend licht zet. De hel
dere ruimte vervult de wandelaar met verwondering en ontzag. De gedachte
dringt zich opdat menig bezoeker uit een verder verleden wellicht dergelijke in
drukken ook zo heeft ervaren.
De reiziger en historicus
Guïcciardïni
In zijn befaamde boek over de Nederlan
den Descrittione di tutti i Paesi Bassi (Be
schrijving van alle Nederlanden) wijdde
Lodovico Guicciardini(1521 -1589) een
hoofdstuk aan de stad en graafschap
Zutphen. Het boek had destijds een onge
kend succes. Er verschenen maar liefst
drie drukken in het Italiaans (1567-1588),
tenminste twee in de Franse taal (1612
1613), diverse Nederlandstalige uitgaven
en in de Nederlanden gedrukte Latijnse
versies in de perioden 1612-1662. Daar
naast zijn een aantal facsimile-uitgaven,
uittreksels, edities zonder illustraties en
bewerkingen aan de drukpers toever
trouwd.1
Het werk bevat een beschrijving van de
politïek-bestuurlijke organisatie van de
Nederlanden, de geografie, economie en
de cultuur van Guicciardini's tijd, die
voor het overgrote deel samenvalt met
de regeringsperiode van koning Philips II
(1556-1598) van Spanje. Guicciardini's
wijze van beschrijven van landschappen
en steden zou voor de komende eeuwen
het voorbeeld voor menig reisverhaal
zijn.
De eerste druk van het werk zag het licht
in een betrekkelijk rustige tijd voor de
Nederlanden. Guicciardini heeft Zutphen
gezien voordat de onrust en het wapen
gekletter van de Opstand losbarstten. Hij
doorkruiste de Nederlanden persoonlijk
om zich een indruk te vormen van stad
en land, bewoners, hun gewoonten en
gewassen. Guicciardini schreef het boek
in zijn moedertaal het Italiaans. Het werk
was oorspronkelijk bedoeld om zijn land
genoten kennis te laten maken met de
toen nog zeventien gewesten van de Ne
derlanden. De uitgaven werden voorzien
van fraaie kaarten van de voornaamste
steden en een aantal afbeeldingen van
opmerkelijke gebouwen. Guicciardini
woonde en werkte jarenlang in Antwer
pen. Hij kwam uit een voorname Floren
tijnse familie, die een bedrijf in wijnen,
graan en verfmiddelen had. Aan het be
gin van de zestiende eeuw werden leden
van de familie naar Antwerpen gestuurd
om daar een filiaal te leiden.2 De stad
Antwerpen begon toen net aan haar bloei
als stapelplaats. Ter illustratie van haar
welvaart nam Guicciardini afbeeldingen
op van de voornaamste handelsgebou
wen: de Beurs en het grote Hanzekan-
toor.3 Het laatste gebouw was ten tijde
van de verschijning van de eerste druk
net voltooid. Het kantoor was gebouwd
onder auspiciën van en betaald door de
Guicciardini llustralus, De kaarten en prenten in Lodovico Guicciardini's Beschrijving van de Nederlanden, G. Schilder, P. van
der Krogt, P. van Gestel-van het Schip red. Utrecht 2001, p. 9.
M.Jacqmain, De idyllische Nederlanden: Antwerpen en de Nederlanden in de 16de eeuw, Antwerpen/Amsterdam 1987, p. 5.
Zie voor een korte levensbeschrijving van het leven van Guicciardini J.Kuys 'De beschrijving van Nijmegen door Lodovico
Guicciardini in zijn Descrittione di tutti i Paesi Bassi (1567-1588)'in: jaarboek Numega XLVIII 2001 pp. 13-15.
Impressies van een zestiende- eeuwse
bezoeker aan Zutphen*
