83
Zutphense vertegenwoordigers stelden
voor dit geld te bestemmen voor de ho
norering van een chirurgijn-vroedmees-
ter. De Staten gingen akkoord. Er kwa
men advertenties in de Leidsche en Am-
sterdamsche Nederduitsche, als in de
Keulsche Fransche Kouranten en op 1
maart 1 773 werd Christianus Marinus
Bugge van der Boge, stadsvroedmeester
in Haarlem, in Zutphen benoemd tot
Stads Eerste Chirurgijn en Vroedmeester.
Drie maanden later kreeg hij op voorstel
van de stad Zutphen van de Staten van
het Kwartier van Zutphen zelfs een aan
stelling als lector aan gymnasium van
deze Graafschap om onderwijs te geven
in de chirurgie en de vroedkunde. In die
functie nam hij ook de opleiding van
vroedvrouwen ter hand. Bugge van der
Boge heeft zich als graafschapschirurgijn
en -vroedmeester zeer verdienstelijk ge
maakt. Hij heeft een schema opgesteld
voor de Graafschap in welke plaatsen
zich vroedvrouwen zouden moeten vesti
gen om in het hele gebied zo goed moge
lijk verloskundige hulp te kunnen bieden.
Hij kwam uit op 33 vroedvrouwen, waar
voor hij een examenregeling opstelde,
een instructie voorstelde en ook hun ho
norering. Ook in deze instructie werd
weer de nodige aandacht besteed aan de
kinderen van ongehuwde moeders. De
vroedvrouwen moesten proberen er ach
ter te komen wie de vader van de baby
was en dat doorgeven. Hun taak werd
bovendien uitgebreid. Halfjaarlijks moes
ten de namen van alle geboren kinderen
aan de Officier worden gemeld. Ook nu
weer de bepaling, dat zij een vrouw in
arbeid zijndeniet mochten verlaten.
Maar helaas, de verdienstelijke Bugge
van der Boge vroeg per 1 mei 1782 ont
slag. Hij was benoemd tot Anatomi Ghi-
rurgi en artis obstetrici LectorStadt ope
rateurStadsvroedmeester en Stadschirur
gijn te Haarlem. Daar kon Zutphen niet
tegen op en Bugge van der Boge keerde
op zijn basis terug.
In augustus werd hij opgevolgd door
Adam Godfried Klose, die voordien chi
rurgijn-majoor was geweest in het regi
ment van Baden-Durlach. Hij zou bijna
veertig jaar in Zutphen werken. In 1793
kwam er bij de Raad een klacht binnen
over Klose. De Heeren van den Gerichte
stelden een onderzoek in. Johanna Wes-
seldijk- Geels, die buiten de Marspoort
woonde zou tijdens de bevalling onvol
doende hulp hebben gehad van Klose,
waardoor zij was overleden. Klose had
verklaard, dat hij zo rigoureus zou heb
ben moeten ingrijpen, dat zij daarbij zou
zijn overleden. Om een aanklacht te
voorkomen had hij daarvan afgezien en
de afloop aan de werking der natuur over
gelaten. Toch was de Raad niet tevreden.
Klose was niet bij de kraamvrouw geble
ven, maar was van tijd tot tijd gaan kijken
en daar werden (terecht!) aanmerkingen
op gemaakt.18
Negentiende eeuw
De geneeskunde maakte grote vorderin
gen in deze periode. Pasteur ontdekte de
bacteriën en vaccineerde tegen hondsdol
heid, Robert Koch ontdekte de verwek
kers van tuberculose en cholera, de Ame
rikaanse tandheelkundige W.T.G. Morton
de narcose, Wilhelm Conrad Röntgen in
troduceerde de röntgenstralen enz.
In de verloskunde was het Philipp Ignaz
Semmelweis, een Hongaar, die de be
langrijkste ontwikkeling in de 19de eeuw
op zijn naam schreef. De verloskundige
tang en de keizersnede betekenden al een
grote stap vooruit, maar de kraamvrou
wenkoorts eiste in de kraamklinieken
vele, vele slachtoffers. In 1846 werd Sem
melweis assistent aan de verloskundige
kliniek van het Allgemeines Krankenhaus
in Wenen, waar studenten hun opleiding
kregen in de verloskunde. Het viel hem
op, dat vele vrouwen overleden aan
kraamvrouwenkoorts. In de nieuwe kli
niek daarnaast, waar de vroedvrouwen
werden opgeleid was de sterfte veel lager.
Hij kwam tot de ontdekking, dat de stu
denten ook een cursus anatomie volgden
en.zo uit de sectiekamer met onvol
doende of zelfs ongewassen handen de
vrouwen op de verloskundige afdeling in
wendig onderzochten. Semmelweis
voerde een verplichte desinfectie in met
,8 J.van der Kluit, pag.168-172, 175-177.
