Jan Nieland
Het onderwijs is gegroeid uit de behoefte en noodzaak tot overdracht van
verworven kennis en omgang met middelendie het belangrijk geachte naar
de toekomst kunnen vastleggen. In beginsel is hetin meer gestructureerde
verbandenvooral gericht op het leren lezen en schrijven. In eenvoudige
samenlevingsvormen is die behoefte minder urgent.
Grotere sociale samenhangen, zoals
kerkelijke, kloosterlijke en bestuurlijke,
ervaren de noodzaak daartoe echter in
toenemende mate. Te denken valt dan
aan feiten en overeenkomsten tussen per
sonen of gemeenschappen inzake bezit
en rechten, maar ook feiten betreffende
wetenschappelijke, juridische, maat
schappelijke en religieuze zaken.
In het gezegelde afschrift (begin 13e
eeuw) van de oorspronkelijke oorkonde
uit de periode 15 april 1191 - 30 maart
1196, waarin graaf Otto I aan Zutphen
het stadsrecht verleent wordt hiernaar
dan ook in de 3e alinea uitdrukkelijk
verwezen:
"Omnia facta mortalium temporalem
sequntur motum et pereuntibus homini-
bus ipsorum simul facta intereunt. Quare
necesse est ut que sua natura tendunt at
interitum, litterarum amminiculo fulcian-
tur et ab oblivionis interitu defendantur."
Vertaald:
"Al wat stervelingen makengaat de
gang van het tijdelijke. En zodra mensen
sterven gaat tegelijk verloren wat zij tot
stand hebben gebracht. Daarom is het
nodig dat zaken die van nature verganke
lijk zijnmet behulp van een schriftelijke
optekening in stand worden gehouden en
tegen verdwijning in de vergetelheid wor
den beschermd."
Duidelijk is dat de bedoelde schriftelijke
bestuurlijke en wettelijke vermeldingen
eeuwenlang in het "universele" Latijn ge
steld worden zoals ook het kerklatijn een
vaste plaats vond in de eredienst. Daar
zowel de wetgeving als de verbreiding
van het Christendom een Romeinse oor
sprong hebben is dit begrijpelijk.
Dat dit gebruik van het Latijn lange tijd
stand hield is al even verklaarbaar, wan
neer we bedenken dat er sprake is van
sociale groepsvorming bij hen die zich
van deze taal bedienden, bijkomstig kan
xmemmer q«wnewc
cmttm
trnu
imitarurn
iiuenti tnwwttt dt
Het gezegelde afschrift van de oorkonde waarin Zutphen stadsrecht wordt verleend.
•mantnW
cmM\o caocTtv cuum
'tnanmon cxmjtuo
Orco cornt
0 o(\ a /t
WTU
De Latijnse school in Zutphen
