Christiaan te Strake
Een bekend rijmpje over de vier Gelderse
hoofdsteden van de kwartieren luidt (on
geveer) als volgt:
Nijmegen de oudste
Roermond de stoutste
Arnhem de genoeglijkste
en Zutphen de rijkste.
Die kwalificatie "Zutphen de rijkste"
bleek zonneklaar uit de expositie 'De
Gouden Eeuw van Gelre', die opvallend
veel voorwerpen uit de stad Zutphen be
vatte. Er was niet alleen geput uit de rijke
collecties van het Stedelijk Museum
Zutphen en het Stadsarchief Zutphen,
maar ook uit de Librije en uit de depots
van de stedelijke archeologische dienst.
Daarmee nam Zutphen, al was het maar
voor eventjes, de belangrijke plaats weer
in, die het in de tijd van de 'gouden eeuw
van Gelre' had als hoofdstad van de
Graafschap Zutphen. Als kwartier maakte
het integraal deel uit van het hertogdom
Gelre. De hertogen van Gelre waren te
vens graven van Zutphen.
Rond 1500 beleefde het oude hertogdom,
mede dankzij de niet aflatende verove
ringsdrift van hertog Karei van Gelre, zijn
Gouden Eeuw. In deze bloeiperiode, die
eindigde in de tijd van de Reformatie en
de Tachtigjarige Oorlog, besloeg het her
togdom Gelre een gebied van Roermond
tot Utrecht, Friesland, Groningen en een
deel van het huidige Duitsland.
Machtige Gelderse hertogen gaven op
dracht tot het maken van kunst die nog
steeds behoort tot de absolute Neder
landse top: schitterende manuscripten,
schilderijen en prenten, polychrome hei
ligenbeelden, reliekhouders, kerkelijk zil
ver en meubilair.
Een groot gedeelte van deze kostbare
kunstwerken en waardevolle documenten
kwam uit kerken, bibliotheken en archie
ven en waren normaliter niet of nauwe
lijks te zien voor het publiek. Primeur in
de Zutphense tentoonstelling was het pel
grimsinsigne uit Aken. Het dateert uit ca.
1350 en werd onlangs opgegraven aan
het Basseroord in Zutphen.
De aanleiding tot het organiseren van deze
groot(s) opgezette tentoonstelling was het
150-jarig bestaan van de "Historische Ve-
rein für Geldern und Umgebend". De ex
positie was eerst in het Duitse Kevelaer te
zien, daarna in Museum Het Valkhof in
Nijmegen en tot 10 februari 2002 in het
Stedelijk Museum Zutphen. Van 3 maart
Missaal uit het Zutphense
vrouwenconvent Isendoorn
Oost-Nederlands15eeeuw
Perkament
Bruikleen St. Librije Walburgskerk
67
Ron ff tófcircitf fas* ofl'i
WtfcltófiuJ» fliS
Zïnl&i&ÜiüjiïgBitttti
tgwMfe uit ei frf
cx,ttbrnummti
rnfitfitinftMttffium
Mmmmtenbrntoi
FM»*»
u «rot:/
De Gouden Eeuw van Gelre
Kunst en cultuur in het oude hertogdom
