Jaap C. Riemens
Het boekje Order der Feest- en Lydens texten' van enkele Zutphense predikanten
uit de achttiende eeuw kwam ik tegen toen ik - voor een ander artikel - op zoek
was naar drukken van Henricus van Bulderen.
Van Bulderen heeft een beperkt aantal werken gedrukt en uitgegeven.
Bovengenoemd boekje heeft mijn bijzondere interesse gewekt. Nu het in deze
aflevering van ons tijdschrift tóch over drukkers en drukwerk gaat, is het wel
aardig even op de inhoud van dit boekje in te gaan.
Indeling
Het boekje dat achtereenvolgens een be
sluit van de magistraat bevat waarin staat
dat Van Bulderen dit mag uitgeven, een
'voorwoord' van acht pagina's, 141
pagina's bijbelteksten, die geordend zijn
volgens het kerkelijk jaar, en tot slot een
lijst van alle predikanten die de gemeente
van Zutphen hebben gediend, is klein
van omvang. De hoogte is bijna 15 cm
en de breedte van de bladzijde 9 cm.
Er werd een forse letter gebruikt. Al met
al valt de omvang dus wel mee.
De Zutphense magistraat besluit op
10 oktober 1770 octrooi te verlenen aan
Hendrik van Bulderen om het boekje
Order der Feest- en Lydens texten, zooals
dezelve op de Feestdagen en in de negen
wee ken voor Paasschen in de Kerken te
Zutphen worden gepredikt - zo luidt de
volledige titel - te drukken. Het octrooi
geldt voor een periode van vijftien jaar.
Dat houdt in dat niemand gedurende die
periode dit boekje zal mogen nadrukken
of uitgeven. Wie zich hieraan bezondigt,
kan rekenen op een boete van honderd
stadsponden en verbeurdverklaring van
de partij boeken. Zo'n vaart zal het wel
niet gelopen hebben met dit boekje, maar
de regels zijn er nu eenmaal.
Voorwoord
De inleidende zinnen van de vier predi
kanten (Wildrik, Eek, Hamerster, Wolter-
beek) laten goed zien hoe de kerkelijke
verhoudingen lagen in de achttiende
eeuw. "De hartelyke en tedere liefdezugt
tot U, welke ons aanprikkelt, om met alle
onze vermogens U te dienen" is de reden
waarom dit boekje verschijnt. Op zich
een unicum: de predikanten die ten be
hoeve van de kerkgangers de bijbellezin
gen, compleet met verwijzingen naar an
dere bijbelteksten, in druk laten uitgeven.
Het laat meteen ook zien dat de kerkgang
in Zutphen op een hoog peil stond. Daar
bij moet opgemerkt worden dat de
Zutphense gemeenteleden goed voor
bereid ter kerke konden gaan en dat de
predikanten dat ook zeer op prijs stelden.
Het boekje wordt de gemeente aangebo
den: "en wy verwagten, en verzoeken
tevens, dat gy het ook met zulk een hart
en hand gelieft aanteneemen.
Ai maakt 'er een goed en nuttig gebruik
van voor U zeiven, komt naarstig daar ter
plaatze, daar U dit dierbaar Evangelium
verkondigd wordt. Gewis het
betaamt Gemeentens, en 't is haar zeiven
voordeelig en heilzaam veel en yverig
voor hunne Leeraars te bidden."
De predikantenlijst
Dit boekje is in 1 784 uitgegeven als
tweede druk. Achterin is dat te merken,
aangezien de predikanten die het hebben
samengesteld, op één na niet meer in
Zutphen 'staan'. Rudolph Wildrik,
gekomen in 1 738 van Wijhe, is dan nog
steeds predikant, maar Johannes Aroldus
Eek is in 1 758 vertrokken naar Amster-
30
Een Zutphens boekje van vier dominees
