Jan Kreijenbroek
De kortstondige geschiedenis van de Kinderbewaarplaats
Wie denkt dat een kinderbewaarplaats of
crèche iets van de laatste tijd is heeft het
mis. Op drie februari 1902 werd in
Zutphen een dergelijke instelling geopend.
Deze werd gevestigd in het pand Oude
Wand 15 en was op alle werkdagen ge
opend van half acht 's morgens tot half
negen uur 's avonds.
Moeders die uit werken gingen, weduw
naars en zieke moeders konden hun kin
deren, in de leeftijd van zes weken tot
drie jaar, daar onderbrengen tegen een
vergoeding van 10 cent per dag of zeven
cent voor een halve dag. Meerdere kinde
ren uit één gezin kregen korting. De aan
vraag voor plaatsing moest 24 uur vante-
voren ingediend worden tenzij de ouders
bij de directrice of bij één van de be
stuursleden bekend waren. Voor goede
voeding, gezonde ligging en "zorgvuldige
oppassing" werd gezorgd.
Hoewel deze instelling in een behoefte
bleek te voorzien hing het voortbestaan
na enige jaren al aan een zijden draadje.
De visie van de krant
In een advertentie in de Zutphensche Cou
rant werden de leden uitgenodigd voor
een vergadering op maandag 16 oktober
1905 om half drie in de Boven koffiekamer
van de Grote Sociëteit.
In de krant van 18 oktober staat dat als de
jaarlijkse bijdragen van de contribuanten
niet flink verhoogd werden - zodat er een
stevig zilveren fundament ontstond - slui
ting onvermijdelijk was. Die opheffing zou
een grote leegte achterlaten. Want in één
jaar werden er 3.915 kinderen verpleegd.
Soms was het er zo vol dat aanvragen af
gewezen moesten worden.
De kinderbewaarplaats deed goed werk.
Vrouwen die uit werken gingen, koop
vrouwen die met hun negotie de weg op
moesten en niet wisten waar ze hun klein
tjes moesten laten (het aantal moeders dat
buitenshuis moest werken - niet uit weelde
- was helaas groot) konden hun kinderen
in de kinderbewaarplaats onderbrengen
waar ze goed werden verzorgd.
De buurvrouw kon niet altijd bijspringen
en als dat gebeurde, was de wil vaak beter
dan de daad. De kleine alleen thuis laten
in een gesloten huis zonder toezicht was
gevaarlijk, onzindelijk en om vele andere
redenen die een moeder zich het best kan
voorstellen, verkeerd. De moeder wist dat
haar kind in de kinderbewaarplaats veilig
was.
Hoeveel kleine tobbers die het slachtoffer
zouden zijn geworden van moeders af
wezigheid, om brood voor het gezin te
verdienen, waren door de kinderbewaar
plaats gered van versuffing en vervuiling?
Hoeveel vrouwen hadden op dagen dat
ze bij hun kinderen in het tehuis konden
blijven om meer zorg aan dat kind te be
steden niet geleerd om de juiste lichame
lijke en geestelijke verzorging aan het
kleintje te geven?
In het begin waren de vrouwen fel tegen
een dergelijke instelling. Maar toen ze
zagen wat daar gebeurde verdween die
tegenstand als sneeuw voor de zon.
Sluiting nu zou voor velen, en indirect
ook voor de stedelijke samenleving, een
verlies zijn.
Aan het eind van het artikel wordt opge
roepen dit project financieel te steunen.
Het bestuur van de kinderbewaarplaats zat
ook niet stil en stuurde ongeveer duizend
circulaires rond om te proberen een betere
financiële basis te krijgen. Als de jaar
lijkse inkomsten met 500 - zouden stij
gen was het voortbestaan gewaarborgd.
Dat lukte niet en dus was het niet mogelijk
76
Oe eerste crèche van Zutphen?
