Jos Poels
De vlag van Warnsveld werd in 1964 door de gemeenteraad vastgesteld. De geschie
denis van de gemeentevlag begint echter in 1938, toen de gemeente een defileer
vaandel opgedrongen kreeg. Jos Poels, hoofdredacteur van het 'Vlaggentijdschrift
Vexilla Nostravan de Nederlandse Vereniging voor Vlaggenkunde beschrijft de
totstandkoming van de Warnsveldse vlag. En passant geeft hij kleur aan enkele
"witte vlekken" in het artikel van Jaap Riemens, "De lange weg van de Zutphense
vlag", dat verscheen in Zutphen, 1998-2.
Het fenomeen gemeentevlag vindt zijn
oorsprong in de scheepvaart. De Hollandse
en Zeeuwse schepen die in de Gouden
Eeuw de wereldzeeën bevoeren, gebruik
ten behalve landsvlaggen stadsvlaggen
om aan te geven wat hun thuishaven was.
Het gebruik van stads- en gemeentevlaggen
waaide pas in de loop van de twintigste
eeuw over naar plaatsen zonder maritieme
historie.
Een gemeentevlag en -wapen worden vaak
in één adem genoemd, terwijl het eigenlijk
twee verschillende zaken zijn. Een ge
meentewapen is het symbool van de ge
meente als bestuurlijke instelling en mag
alleen door haar worden gebruikt. Een ge-
meentevlag is van iedereen en kan worden
uitgestoken door iedereen die zich daar
toe geroepen voelt.
Vlaggen, wapens en vaandels
Het eerste hoofdstuk van de geschiedenis
van de Warnsveldse vlag werd in 1938
geschreven. Nederland vierde toen feest
omdat Wilhelmina 40 jaar eerder tot ko
ningin was gekroond. Op 10 september
van dat jaar vond in het Olympisch Stadion
in Amsterdam een vaandelparade plaats.
De organisatie daarvan was in handen
van het Centraal Bureau Jeugdhulde 1938
in Den Haag. Dat had het plan opgevat
om voor de koningin een défilé te houden,
waarvoor uit elke gemeente iemand werd
uitgenodigd. Omdat de koningin on
mogelijk kon zien uit welke plaatsen de
personen kwamen die aan haar voorbij
trokken, moest worden omgekeken naar
herkenningstekens.
In de jaren vóór de Tweede Wereldoorlog
was het gebruik van vaandels heel ge
woon. Elke zichzelf respecterende club of
instelling - van gymnastiekvereniging tot
politieke partij - had een vaandel. Een
vaandel is iets anders dan een vlag. Een
vlag dient zo eenvoudig mogelijk te zijn.
Kleuren en emblemen moeten in één
oogopslag duidelijk maken waar de vlag
voor staat. Het gebruik wil dat heraldische
wapens en woorden op een vlag taboe
zijn. Deze regels gelden niet voor vaan
dels. Hier geldt eigenlijk het tegenoverge
stelde. Hoe ingewikkelder het vaandel
eruit ziet, des te beter het is. In de regel is
elk vaandel uniek, en mag woorden en
wapenschilden bevatten - graag zelfs.
Centraal Bureau Jeugdhulde
In 1938 was het aantal vlagvoerende ge
meenten - Nederland telde er toen meer
dan twaalfhonderd - miniem. Afgezien
van de steden die van oudsher een
'scheepsvlag' hadden, was er toen slechts
een handjevol gemeenten met een eigen
vlag. Voor het Centraal Bureau Jeugd
hulde 1938 was het ondoenlijk om voor
elke plaats een unieke vlag te ontwerpen.
De oplossing voor het probleem van de
herkenning werd in Noord-Brabant ge
vonden. Drie jaar eerder, in 1935, had
daar het 750-jarig jubileum van de stad
Den Bosch plaatsgehad. Ter gelegenheid
daarvan kreeg iedere Brabantse gemeente
een vierkant vaandel in het 'Brabants bont
patroon'. Deze vaandels onderscheidden
83
De vlag van Warnsveld
