J. Ph. Laman Trip
Het landelijk thema van de Open Monumentendag in september dit jaar was
"monumentaal groen". De heer Laman Trip uit Warnsveld heeft het thema
uitgewerkt in een overzicht van wat er op dat gebied gebeurtniet gebeurt en zou
moeten gebeuren.
Het thema nodigt uit tot iets anders dan (weer) de historische gebouwen op zich.
Nu was er ook aandacht voor parkenplantsoenenbegraafplaatsenhistorische
tuinenlandgoederen en buitenplaatsenja hele landschappelijke structuren.
Een combinatie van beide - monumentale
gebouwen en monumentaal groen - vin
den we bijvoorbeeld op landgoederen en
buitenplaatsen, waaraan juist onze om
geving zo rijk is: de Voorst, 't Velde, 't Wa-
liën, Hackfort, Suderas en Welgelegen
met de Overturn - om er maar enkele te
noemen.
Daarnaast zijn er ook monumentale bomen
in onze steden en dorpen, waarvan de
Bomenstichting een inventarisatie heeft
gemaakt.
Enkele daarvan zijn genoemd in het boek
van Gerrit de Graaff, Monumentale bomen
in Nederland. In Zutphen is dat onder an
dere een zwarte populier aan de Badhuis
weg als bakenboom voor de scheepvaart,
een paardekastanje aan de Ijsselkade, een
hemelboom (Ailantheus altissima) aan het
Lunetteplein en een trompetboom aan
de Grote Gracht. En niet te vergeten de
bomen op de Oude Begraafplaats aan de
Warnsveldseweg.
Maar ook een bezoek aan de Overtuin
- als die open is - met zijn honingboom
(Sophora japonica) uit ongeveer 1835, het
oudst geregistreerde exemplaar in Neder
land, die in augustus bloeit, is de moeite
van een bezoek meer dan waard.
Van monumentale bomen naar
monumentale landschappen
In deze bijdrage zou ik willen pleiten voor
belangstelling voor "monumentale land
schappen". Onze vereniging specialiseert
zich tot dusverre vooral op documentatie
van historische gebouwen en op archeolo
gie. Het zou denkbaar zijn onze aandacht
uit te breiden, wanneer we daarvoor men
sen vinden, die erover kunnen schrijven.
Ik denk bijvoorbeeld aan de Oude Begraaf
plaats en de Overtuin; maar er is nog wel
meer: het Berkelgebied en de groene gor
del tussen Zutphen en Warnsveld. Er over
schrijven kan bijdragen tot de erkenning
en het behoud van dit stuk cultuurhisto
risch erfgoed.
Het is een landelijk probleem
Met de erkenning van zulke historische
landschapsstructuren als monument is het
niet zo rooskleurig gesteld. Ze worden
gauw bedreigd.
Er worden plannen opgesteld voor sector-
belangen, zoals woningbouw en wegen,
die "ergens" moeten komen. Die noodzaak
is dan zó groot dat ze ergens worden ge
situeerd, waar "plaats" is, waarbij dan niet
altijd aandacht is voor andere sectoren.
In een waardevol landschap, zoals het
Berkelgebied waar een woonwijk werd ge
pland en bij een oude Berkelarm in Warns
veld een brandweerkazerne. In de groene
gordel tussen Zutphen en Warnsveld kwam
de Den Elterweg met flats en een brand
weerkazerne. Als deze gordel de stadsas
van Zutphen zal worden zoals is verwoord
in Visie 2020 wordt helemaal het om
gekeerde van een groene gordel bereikt.
49
Monumentaal groen,
cultureel erfgoed en waakhonden
