we twee keer tegen; op het gewelfvak en
op de grafsteen, in één van de kwartier
wapens van het echtpaar Bushof, name
lijk van de vrouws kant: Iseren/Caelsack.
Dit geeft duidelijk aan dat de familie
naam van Juttes moeder Kaelsack was.
Rijk en vermogend
Toen hij in 1493 trouwde, moet kerk
meester Herman Bushoff al een welge
steld man geweest zijn. Een jonge man
zal hij toen niet meer geweest zijn, wel
was hij op dat moment al rijk en een suc
cesvol zakenman. In de regesten lijst van
het Oud Archief Zutphen lezen we bij re
gestnummer 1249 dat op 12 november
1487 de procurator ten bate van Harman-
nus Busschoff iemand voor het gerecht
daagt 'betreffende een schuld van zeven
tig gulden'. In die regestenlijst staat de
naam Bushoff nog vaker vermeld. Zo vin
den er op 30 april 1499 ingewikkelde
transacties plaats tussen hem en het stads
bestuur over de verkoop van stukken
land. Ook hierbij ging het om een aan
zienlijk bedrag, namelijk 1250 gouden
Rijnsche guldens, die Bushoff aan de stad
betaalde.
Bushoff was dus ook rijk genoeg om bo
vengenoemde gewelfschilderingen te fi
nancieren en zijn jonge bruid een be
hoorlijke morgengave van '200 olde
schilden' te schenken.
In 1503 was hij de stichter van 'het altaar'
in de St.-Walburgiskerk, samen met zijn
vrouw en Antonis Sterins (over wie mij
niets bekend is; haar naam wordt vermeld
in Van der Aa, onder 'Zutphen'). Met het
stichten van een vicarie was een behoor
lijk geldbedrag gemoeid.
Veronderstel dat
De data op de grafsteen vertellen ons dat
Herman Bushoff 19 jaar eerder dan zijn
vrouw, in 1504, overlijdt. Op grond hier
van lijkt mij het veronderstellen van een
aanzienlijk leeftijdsverschil niet onte
recht. Voeg daarbij dat hij zes jaar vóór
zijn huwelijk met Jutte Yseren al een vor
dering van 70 gulden heeft lopen op een
stadgenoot!
Gesteld nu dat Jutte Iseren, toen ze de
(veel) oudere Hermannus Bushof
trouwde, zo'n 18 jaar oud was, dan zou
ze rond 1475 geboren zijn. Nemen we
een leeftijdsverschil van minimaal 15
jaar, dan zou Herman Bushoff ca. 1460
of iets eerder geboren kunnen zijn. Veel
aannemelijker is het jaar 1450, gezien de
hierboven genoemde vordering.
Een Morgengave is een som geld die
een man aan zijn echtgenote gaf op de
morgen na de huwelijksnacht. De oor
sprong van een dergelijke gift vinden we
bij het sluiten van een morganatisch
huwelijk, waarbij de man aldus zijn vrouw
voorziet van een eigen kapitaaltje. In het
Zutphense morgengavenboekje, waarin
de namen van zowel de gevers als de
ontvangers van zo'n 'morgengave' opge
tekend werden, staat de volgende notitie:
1493
'Voer Arnt Yseren en H end riek
Kaelsack geff Hermannus Busshoff
Jutte Yseren 200 olde schilden ut
oer en
Zo zien we dan dat het echtpaar Bushoff-
Yseren trouwde in 1493. Hij heette Her
man, en zij Jutte. Op grond van de be
schikbare gegevens zouden we kunnen
veronderstellen dat Herman Bushoff de
gene is geweest die zijn jonge vrouw als
'de sibylle van 18 jaar' vereerde.
Misschien wel, omdat zij voorspeld had
dat er een wonder zou plaats vinden -
wat ook daadwerkelijk gebeurd is.
(Overigens vindt men in de Sibyllijnse
Orakels veel vaticinia ex eventu, dat zijn
voorspellingen van gebeurtenissen die
recentelijk hadden plaats gehad. Hoe pre
ciezer de 'voorspelling', hoe nauwkeuriger
het tijdstip van de opschriftstelling daar
van te bepalen is.
4
Een Morgengave
