H.W.G. Schooten-Olthof
Niet alles wat over de geschiedenis van de St.-Walburgiskerk is uitgezochtkwam
terecht in het boek dat vorige maand verscheen. Eén van de niet gepubliceerde
artikelen is onderstaand spannend verhaalgeschreven door de nu in Voorburg
wonende mw H. Schooten-Olthof. Een spannend verhaalwant wie een
speurtocht begint naar een vrouw van 18 lentes jongafgebeeld in een
eeuwenoude kerkkomt op die tocht van alles tegen wat óók mogelijk zou
kunnen zijn.
In één van de gewelfvakken van het zui-
derdwarspand van de St.-Walburgiskerk
zien we de halffiguur van een leuk jong
meisje afgebeeld. Als je goed naar haar
kijkt zou hier wel eens sprake kunnen
zijn van een portret. Je vraagt je af: wie
was zijEr blijken méér gegevens in het
Stadsarchief van Zutphen over haar be
waard gebleven te zijn dan je op het eer
ste gezicht zou vermoeden en het is
waarschijnlijk ook mogelijk haar identi
teit te achterhalen.
Wat is er over haar hekend en wie
gaf opdracht om het portret van de
sibylle van 18 jaar op het gewelf te
schilderen?
Om te beginnen haar uiterlijk. Ze heeft
golvend, half lang, (donkerblond) haar
dat hangt tot op de schouders. Ze is ge
kleed in een blauw, geel afgebiesd,
mouwloos manteltje. Hieronder draagt ze
een beige jurkje met witte manchetjes
aan de mouwen. Haar muts heeft de
kleur van haar jurk en is met blauw afge
zet.
Het half-figuurtje is geplaatst in een lotus
bloem - een manier van schilderen die
we vaker tegen komen in de 16e eeuw.
Ze oogt volkomen verschillend van de
andere sibyillen, die veel meer op fanta
siefiguren lijken dan de 18-jarige. Zij ziet
er uit als een inwoonster van het 16e-
eeuwse Zutphen. Een portret dus van ie
mand van vlees en bloed.
Rechts van haar lezen we Sibil la, en links
van 18 jaar. Haar naam is niet onder de
witkalk tevoorschijn gekomen en we we
ten op dit moment evenmin of die er ooit
gestaan heeft. Was zij de sibylle valde re-
ligiolam (zeer godsdienstig), zoals die in
Von Schedel's Liber Chronicarum voor
komt en die bij deze geschiedschrijver
ook naamloos was?
Haar rechterhand wijst naar een band,
waarop een spreuk te lezen staat: De do
den zullen opgewekt wordende doven
zullen horende blinden zullen zien en
de stommen zullen spreken. Een voor
spelling van de wonderen die Christus op
aarde zou doen. (Marcus 7:37).
Zou er een speciale reden geweest kun
nen zijn om juist dit meisje in de catego
rie van de sibyllen - zieneressen - op te
nemen? De sibylle van 18 jaar wijst met
haar rechterhand naar de spreuk, alsof ze
wil zeggen: "Dat heb ik jullie toch al ge
zegd. De zieke zal genezen!"
Wie was de persoon die het portret
van de 18-jarige sibylle liet
schilderen?
In het gewelfvak naast de 18-jarige zien
we de figuren van de evangelist Johannes
en van de apostel Matthias. Bij beide af
beeldingen zijn wapenschilden aange
bracht. Bij Johannes hangt het grootste
van de twee wapens. Het is een alliantie
wapen, waarvan een deel (een klauw met
korenaren) gevoerd werd door de
1
De sibylle van achttien jaar
