Jeroen Benders
Albert op de Korenmarkt, koopman (+1458)1
Dit artikel gaat over de koopman Albert op de Korenmarkt die omstreeks het
midden van de 15e eeuw in Zutphen leefde. Over hem bleef voldoende
informatie bewaard om een levensschetsmaar ook niet meer dan dak te maken.
Zo'n schets biedt de mogelijkheid een blik te werpen achter de schermen van de
handel in de Late Middeleeuwen. De IJsselsteden komen er bekaaid af met dit
soortbiografische portrettenreden te meer om aan drs. J. Benders uit Groningen
een veel geziene gast op het Stadsarchief van Zutphen en het Gemeentearchief
van Deventereen artikel te schrijven over deze Albert op de Korenmarkt.
Deze Albert leidde, in nauwe samenwerking met zijn broer Willemeen handels
onderneming. De heer Benders laat zien hoe en waar deze onderneming zaken
deed. Daarbij worden ook de Zeeuwse gewesten nog aangedaan. Maar het is ook
de tijd van de Hanze!
De activiteiten van de handelsonderne
ming die Albert in nauwe samenwerking
met zijn broer Willem leidde, illustreren
op het niveau van de individuele koop
man het uit de literatuur bekende beeld
van het goederenvervoer tussen het Oost
zeegebied, Engeland en de Franse Atlanti
sche kust. Zeeland, met name Walche
ren, was een scharnierpunt in deze ver
keersstromen: Middelburg fungeerde als
een soort voorhaven van de internatio
nale handelsmetropool Brugge. Het zal
blijken dat er een verbinding bestond tus
sen de IJsselstreek en de (noordelijke)
Zeeuwse gewesten.
Op de Korenmarkt
De toenaam Op de Korenmarkt (ik heb
de spelling genormaliseerd; al met al
telde ik in de bronnen zo'n 20 spellings
varianten) is problematisch. Bijna iedere
stad kende wel een korenmarkt; die van
Zutphen wordt bij mijn weten voor het
eerst in 1326 in de bronnen genoemd2.
Eenieder die aan zo'n markt woonde en
ter plaatse enige bekendheid genoot, kon
ernaar vernoemd worden. Toch is het niet
zo dat het in de laatmiddeleeuwse steden
van Noord-Nederland wemelde van de
mensen met de achternaam Op de Koren
markt. Integendeel, mij zijn er slechts
twee uit Kampen bekend: Martijn aan het
eind van de 14e en Gerloch in de eerste
helft van de 15e eeuw3. Overigens heb ik
geen enkele aanwijzing gevonden voor
enigerlei vorm van verwantschap tussen
de Kamper en Zutphense Op de Koren
markten.
De hoofdrol is in het navolgende wegge
legd voor Albert. Om het beeld volledig
te maken trek ik de lijn, via een dochter
van hem, door tot in de late 15e eeuw.
Welke gegevens zijn er in Zutphen te vin
den over de familie/families Op de Ko
renmarkt? We stuiten om te beginnen in
de tweede helft van de 14e eeuw op een
Steven met die naam. In een brief aan het
stadsbestuur van Zutphen sommen twee
Keulse burgers de namen op van mannen
uit heel Gelre van wie zij geldbedragen
hebben ontvangen4. De mannen zijn
naar stad geordend. Zutphen opent de rij
met maar liefst 37 namen. Steven op de
Korenmarkt is als eerste genoteerd.
Hoogstwaarschijnlijk staat de brief in ver
band met een akkoord dat hertog Reinald
ill, zijn broer Eduard en de Gelderse ste
den begin 1360 sloten met Keulen naar
aanleiding van de beslaglegging te Nij-
49
Van Danzig naar Zutphen
s
