Mr Th.L. van der Veen
mét jury (1811 -1813) - zonder jury (1
Tijdens de Bataafse republiek (1795
1806) werd er op vrij grote schaal "ge
dokterd" aan de rechtspraak. Dat was
mede een gevolg van de Franse Revolu
tie, waardoor de machtsverhoudingen
gingen veranderen.
Onder invloed van Frankrijk werd in het
jaar 1806 het Koninkrijk Holland ge
vormd met als koning "Lodewijk Napo
leon", een broer van keizer Napoleon.
Dat feit had al snel ingrijpende gevolgen
voor wetgeving en rechtspraak. Voorheen
was de rechtspraak een zaak en een taak
van het plaatselijk bestuur geweest. Ook
in Zutphen. In plaats van een schout of
baljuw ging een landelijk georganiseerd
Openbaar Ministerie de delicten vervol
gen.
Het koningschap van Lodewijk Napoleon
was van korte duur omdat in het jaar
1810 het Koninkrijk Holland in twee fa
sen bij het Keizerrijk Frankrijk werd inge
lijfd. In april 1810 volgde de inlijving van
het grondgebied ten zuiden van de Waal,
de Merwede en het Hollands Diep. Die
gebieden gingen drie departementen vor
men met als hoofdplaats Den Bosch, Ant
werpen en Middelburg. Drie maanden
nadien volgde bij decreet van keizer Na
poleon de inlijving van de overige gebie
den, waaraan ook nog werd toegevoegd
het oostelijk van de Dollard gelegen ge
bied van Oost-Friesland, waarin de ste
den Emden, Aurich en Jever waren gele
gen.
Vanaf 1810 zag de organisatie van de
rechterlijke macht er als volgt uit:
a. In Parijs een Hof van Cassatie
taak: toetsen van vonnis van lagere
rechters en vormvoorschriften waarna
vernietiging en terugverwijzing kon
volgen
3-1838)
b. In Den Haag een Keizerlijk Gerechts
hof
taak: hoger beroep in civiele zaken en
strafzaken
c. In alle hoofdplaatsen van departemen
ten een Hof van Assisen
taak: berechting van strafzaken waarin
het Openbaar Ministerie werd waarge
nomen door een procureur-crimineel;
door een groep van twaalf burgers
werd een jury gevormd die van het
Hof deel uitmaakte
d. In 34 gevormde arrondissementen
werden rechtbanken van eerste aanleg
gevormd. Elk departement werd in ar
rondissementen onderverdeeld.
taak: civiele zaken en strafzaken, die
niet door een Hof van Assisen werden
berecht
e. In elk kanton werd een vrederechter
benoemd, waarbij elk arrondissement
in kantons werd onderverdeeld.
Er werden 220 kantons gevormd. De
vrederechter behoefde geen jurist te
zijn (taak: lichte strafbare feiten en
kleine civiele zaken).
Tijdens deze inlijving werd voor advoca
ten een "lijst" (tableau) ingevoerd waarin
advocaten werden ingeschreven, wat he
den ten dage nog steeds zo is. Voor be-
hoeftigen, die rechtshulp nodig hadden,
werd een Bureau van Consultatie opge
richt. Voor advocaten gold een stage van
drie jaar, wat ook thans nog het geval is.
Gedurende het bewind van koning Lode
wijk Napoleon fungeerde in Gelderland
te Arnhem een Departemententaai Ge
rechtshof, als voorloper van het Hof van
Assisen, dat na de inlijving bij Frankrijk in
Arnhem ging functioneren. Dit gerecht
61
Het Hof van Assisen
Arnhem
