G. W. van der Brug
In 1996 werd het gerestaureerde Baderorgel van de Sint Waiburgiskerk in gebruik
genomen. Maar er gebeurt meer in deze historische kerk. Vorig jaar leverde één
van de plaatselijke predikanten van de Hervormde Gemeente van Zutphends
G.W. van der Brugeen artikel bij de redactie over de ijzeren kroon. Ook die
kroon wordt gerestaureerd. Maar er zijn wat probleempjes. Ds Van der Brug
confronteert ons ermee en doet ons een oplossing aan de hand.
In dit artikel waag ik mij als amateur op
het gladde ijs van veronderstelling en hy
pothese over een historisch onderwerp.
Maar ik doe dat toch, omdat de op han
den zijnde restauratie van de kroon in de
Sint Waiburgiskerk mogelijk een ant
woord kan geven op die veronderstelling.
In mijn artikel leg ik allereerst aan de le
zer het opmerkelijke feit voor dat de
naam van één van de apostelen ontbreekt
en vervolgens bied ik de lezer een hypo
these waarin aannemelijk gemaakt wordt
hoe het verdwijnen van deze apostel
naam is weggewerkt.
De bronnen
In vrijwel alle beschrijvingen van de kerk
en van de kroon wordt, in telkens de
zelfde bewoordingen, vermeld dat in de
twaalfzijdige onderste band de namen te
vinden zijn van Jezus, Maria en de twaalf
apostelen.
Zo vertelt Groneman1: "Tusschen de
derde en de vierde (evenwijdige, water
passe staven of regels) bevinden zich in
sierlijk gotisch letterschrift de namen van
'Jhesus', Maria en de twaalf apostelen;
immers zelfs de verrader Judas ontbreekt
niet en heeft zijn 'Sanctus' vóór zijnen
naam."
Groneman heeft in elk geval niet geweten
dat er nog een andere leerling was die Ju
das heette, namelijk Judas, ook wel Thad-
deüs, de zoon van Jakobus. Hij is daar op
aangesproken onder meer door Victor de
Stuers, van wie een brief hierover in het
Zutphense Stadsarchief bewaard is.
Gimberg vermeldt in 19102 "de namen
van Jezus, Maria en de twaalf apostelen".
In de vierde druk van het boekje van kos
ter H.H. Kiezebrink over de Waiburgis
kerk3 is sprake van "de namen van Jezus,
Maria en van de apostelen". In een latere
uitgave (1962) staat te lezen: "in de rand
de namen van Jezus, Maria en die van de
apostelen".
Werner4 zegt in zijn publikatie over Zut
phen: in oud-Gotische letters de na
men van Jezus, Maria en de twaalf apos
telen".
In de serie De Monumenten van geschie
denis en kunst5 schrijft dr E.H. ter Kuile
ook over "de namen van Jezus, Maria en
de apostelen". Hij doet dat ook in het in
1942 verschenen boekje De drie oude
kerken van Zutphen.
Drs Karen M. Veenland-Heineman
maakte een uitgebreide studie over de
kroon6, Over ons onderwerp schrijft zij:
"De onderste band, die 12-zijdig is, ver
toont drie stroken: onderaan in gotische
letters de namen van Jezus, Maria en de
twaalf apostelen - vooraf gegaan door
sanctus of s - Matthias, Simon, Jude, Pet
rus, Andreas, Bartholomeus, Johannes,
Thomas, Paulus, Jacobus Maior, Matthias
en Philippus".
In het in 1987, mede door mij geschreven
gidsje staat: "In de onderste band zijn on
derin de namen te lezen van Jezus, Maria
en de twaalf apostelen."
13
Het geheim van de kroon
