A M r I De vaderlijke toestemming. met geld. Een jonge man huwde bijvoor beeld een weduwe om met haar het be drijf van haar overleden echtgenoot voort te kunnen zetten. In de hogere kringen kwamen de koffie- en theekransen in zwang, tot ergernis van de mannen. Zij klaagden over hun vrou wen, die 'beurt om beurt hun maag door het overmatig zwelgen van warm water verslapt en verzwakt met sterken drank verkwikten en hun ingewanden door brandewijn en jenever verhit, wederom met heele stroomen van koffie en thee poogden te lessen'. De eerste Zutphense vrouwenvereniging, als ik het zo mag noemen, was de 'koffy- patrouille'. De dames vergaderden op zondag, na de kerk met koffie en koek. Ze wisselden het stadsnieuws uit en luis terden naar de gedichten van Kretschmer, die zelfs speciaal voor deze dames schreef. was bespottelijk en ongemanierd als man en vrouw elkaar 'hartje' of 'liefste' noem den. Het echtpaar sprak elkaar aan met 'meneer' en 'mevrouw', leefde volledig langs elkaar heen, had eigen kamers en ging bij elkaar op visite. Mannen dienden echter andere vrouwen met grote hoffelijkheid te bejegenen. Meisjes werden door hun vrijers als go dinnen geëerd, na het huwelijk aanbaden andere mannen haar, maar de echtgenoot regeerde zijn vrouw. De vrouwen hadden waarschijnlijk moeite dit te accepteren en in de archiefbronnen vinden we steeds meer aanklachten wegens overspel. Een man kon zijn vrouw hiervoor laten op sluiten in het spinhuis. Vrouwen zochten steun bij elkaar. In de lagere kringen bestierden de vrouwen het huishouden en de man moest niet het lef hebben z'n vrouw iets in de weg te leg gen. Hij kon rekenen op een woedende overmacht van de buurvrouwen die haar te hulp zouden snellen. Bovendien waren de huwelijken in deze kringen vaker on gelijk: jonge mannen trouwden vrouwen Aan het eind van de 18e eeuw begon een nieuw tijdperk voor de vrouw. Zij werd door de man hoger gewaardeerd. Zij steeg in zijn achting als opvoedster en moeder, als huishoudster en echtgenote. De vrouwenbeweging in de Bataafse Tijd sprak van maatschappelijke en politieke rechten voor de vrouw. Uit deze periode stammen de eerste bronnen over vrou wen geschreven door vrouwen. Vrouwen schreven boeken vóór vrouwen. Betje Wolff was één van de opvoedsters van haar sekse-genoten uit die tijd. Vrouwen gingen hun eisen en meningen uiten, ook over kerk- en staatsgeschillen. De gelijk waardigheid tussen man en vrouw was naar hun idee echter geen gelijkheid in aanleg en levenstaak. Er waren echter nog te weinig vrouwen politiek geëngageerd, nog te veel vrou wen die het gepraat over staatszaken niet aardig vonden, nog te veel mannen tegen een grotere rol voor vrouwen. De nieuwe ideeën waren nog niet levensvatbaar. Xaveria Brinks was een ongehuwde, wer kende vrouw. Met in ons achterhoofd het beeld van die tijd - een meisje is gebo- 40 tr X

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphen (vanaf 1982) | 1995 | | pagina 6