J. van der Kluit
Met deze naam werd vroeger een be
smettelijke ziekte aangeduid, die tegen
woordig beter bekend is als dysenterie en
die gepaard gaat met bloederige diarree.
In de tijd toen men nog geen idee had
hoe besmetting werd overgebracht, het
bestaan van bacteriën onbekend was, kon
de ziekte vele slachtoffers maken.
In december 1 778 werd rode loop reeds
geconstateerd in Dieren. Achteraf bleken
al in oktober en november zich de eerste
gevallen te hebben voorgedaan. Op 6 ok
tober 1779 had de richter van Doesburg
de in Zutphen woonachtige adjunct
medicinae doctor van de Graafschap,
J.H. Berns, naar Drempt ontboden. Niet
alleen daar, maar ook in Hoog-Keppel,
Steenderen en Zelhem heeft hij acht
dagen lang de dysenterie-patiënten be
zocht1. Berns kreeg vanwege zijn ver
dienstelijk werk tijdens de epidemie van
het Kwartier van Zutphen een gratificatie
van 150.-.
Op 16 oktober 1 779 besloot de stad Zut
phen de bevolking op de hoogte te stellen
van het dreigende gevaar door middel
van een publikatie. Medici en chirurgijns
werden gewaarschuwd en verzocht even
tueel gevallen van rode loop aan de ma
gistraat te melden. Tussen 24 oktober en
4 november werd een aantal maatregelen
uitgevaardigd ter voorkoming van de epi
demie:
1Aan de andere kwartieren werd voor
gesteld de aanstaande landdag niet
door te laten gaan.
2. De aanstaande koude veemarkt werd
verboden.
3. Er werden beschermende maatrege
len uitgevaardigd voor de vette bees
tenmarkt op Donderdag, evenals de
gewone wekelijkse markt.
4. Den Roomschen priester werd ont
boden. Hem werd opgedragen de
vreemde en buiten sijn gemeente ho
rende personen te vermanen de kerk
hier ter stede te vermijden.
5. Nadere publikatie op het rein hou
den der straten.
6. Wekelijkse bedestonden op maandag
van elf tot twaalf uur.
7. In Elburg was ook rode loop. De vis-
karren uit Elburg moesten een schrif
telijke verklaring hebben, dat de
voerlieden niet kwamen uit huysen
met voorm. siekte besmet.
8. Timmerlieden moesten (hoe eer hoe
beter) vier publicque secreten bou
wen. Nu weten wij, dat men dit juist
niet had moeten doen: openbare toi
letten zijn natuurlijk een bron van
besmetting!
9. Mensen, die van buiten de stad ten
behoeve van patiënten met rode loop
medicijnen kwamen halen of andere
nootwendighedenmoesten het voor
schrift van de dokter afgeven aan de
schildwacht, die er voor moest zor
gen, dat het nodige werd opgehaald.
Degene, die de medicijnen kwam
halen moest zolang buiten de poort
wachten.
10. De voorschriften ter bestrijding van
de rode loop, zoals deze in Harder
wijk waren opgesteld, werden ver
menigvuldigd en in de stad verspreid.
11Een jaar later werd er nog een aparte
bepaling aan toegevoegd: aangezien
de rode loop in Terborg grasseert
(toeneemt) moesten zo min mogelijk
mensen vandaar op de koude vee
markt, maar ook bij andere gelegen
heden, in de stad worden toegela
ten 2.
Het voorstel van Zutphen om de landdag
van 9 november uit te stellen werd door
de andere kwartieren verworpen. Men
was van mening, dat eerst het verdere
verloop van de epidemie moest worden
afgewacht. Maar een maand later werd
men toch ongerust, omdat de Gedepu-
46
De rode loop
