De geneesheer-directeur van het Oude en Nieuwe Gasthuis in Zutphen en het Groot Graf- fel in Warnsveld, dokter Van Bork, woonde aan de Coehoornsingel in Zutphen. Op Goede Vrijdag werd hij vrijgelaten uit het Huis van Bewaring, waaruit op de avond van die dag tien medegevangenen op de IJsselkade gefusilleerd werden. Op zaterdagochtend vernam hij dat de Canadezen uit de richting Vorden oprukten en dat de Duitsers de weg naar Warnsveld wilden afsluiten. Nog nauwelijks bijgekomen van zijn derde gevangenschap, besloot Van Bork onmiddellijk naar het Groot Graffel te gaan. Op de fiets Warnsveld binnenkomend, zag hij Duitse stellingen bij het huis van mevrouw Ver loren van Themaat. In de winter van 1944-1945 hadden de Duitsers loopgraven aangelegd in een ring buiten om het terrein van het Graffel. Dokter Van Bork had op grond van de Conventie van Genève weten te verhinderen dat er Duitse loopgraven tussen de paviljoens werden ge graven. Op woensdag, 4 april, werd dit terrein 's middags getroffen door drie granaatinslagen, links, rechts en in het midden. Hierbij raakten patiënten gewond. Dokter Van Bork conclu deerde dat er sprake moest zijn van een systematische beschieting. Hij was tijdens de gehele mobilisatieperiode van 1914-1918 als arts in militaire dienst werkzaam geweest en tot 1937 regelmatig voor herhalingsoefening met geneeskundige stafofficieren opge roepen. Het Graffel werd blijkbaar als een militaire versterking beschouwd. Toen hij in zijn werkkamer aan de voorkant van het hoofdgebouw bericht kreeg dat er een jeep gezien was bij de school in Leesten, begreep hij dat de beschieting van daaruit geleid werd. Daar moest hij onmiddellijk heen. Hij bond een witte handdoek aan zijn wandelstok, zette zijn hoed op en ging in zijn witte doktersjas erop af. Springend over de loopgraven zag hij dat er geen Duitsers in zaten. Over het open veld ging hij verder, richting schoolgebouw. In de keuken van het huis van de bovenmeester stond een Canadese militair, wiens eer ste woorden waren: 'Have you got any eggs?' Van Bork antwoordde: 'No eggs. I want to speak to your commanding officer.' 'Overthere in the jeep.' Enigszins verborgen in de bosjes stond een jeep. Een militair met een koptelefoon op het hoofd achter het stuur. De dokter zei: 'Do you know that you are shelling systematically a Mental Hospital?', waarop de Canadees vroeg: 'Are there any Jerry's in?'. Van Bork kon het ontkennen, maar de Ca nadese officier wilde weten waar de Duitsers dan wél zaten. Van Bork wees op de kaart de Duitse stellingen aan die hij drie dagen tevoren gezien had in Warnsveld. Toen greep de Canadees meteen z'n walky-talky en zei: 'George King Edward - George King Edward. Emergency. The firing on target five-two-one has to stop immediately.' En direct daarna was het stil. Dr J.J. van Bork, Utrecht Bovenstaande tekst werd welwillend beschikbaar gesteld door de heer H. Mulder van de Museum commissie van het Groot Graffel en met medeweten van de auteur. de ziekenhuisstaf zochten dekking in de gangen. De patiënten vertrouwden volle dig op de dappere verpleegsters, waar door er geen paniek uitbrak. Wel vielen er enkele slachtoffers. De directeur van het ziekenhuis, dokter Van Bork, ris keerde zijn leven door met een witte vlag door de vuurlinie naar de school te lo pen. Daar vroeg hij de Canadezen het vu ren op zijn ziekenhuis te staken. De dok ter bleef niet in de bevrijde school maar keerde terug naar zijn nog bezette zie- 8 Have you got any eggs?

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphen (vanaf 1982) | 1995 | | pagina 10