Van Tijen
Architect Ir. W. van Tijen (1 894-1 974)
was een bouwkundige die zijn leven lang
gestreden heeft voor moderne sociale wo
ningbouw.1 In de jaren '30 was De Pol hét
voorbeeld van 'nieuw zakelijke woning
bouw'. De woningen waren pretentieloos,
maar hadden een monumentale zeggings
kracht. Om het met de woorden van Van
Tijen te zeggen: "Zo eenvoudig en helder,
eerlijk en sociaal zal de nieuwe stede-
bouw er uitzien in de betere maatschappij
die zal komen."
De Pol werd opgezet als onderdeel van
een grotere woonwijk die hier gepland
was. Maar het is nooit tot uitvoering geko
men. Integendeel. De vijf blokjes wonin
gen kwamen geïsoleerd te staan op een
industrieterrein in een uithoek van
Zutphen. De winkels, die Van Tijen aan
de kop van het blok realiseerde, zijn eco
nomisch niet haalbaar gebleken.
De latere bebouwing van dit gedeelte van
Zutphen was slecht aangepast aan de wit
te woningen, op geen enkele wijze is ge
reageerd op wat er stond. "De Pol was
een uniek stukje geschiedenis", de be
langrijkheid hiervan werd in Zutphen al
tijd zwaar onderschat.4
Bouwen voor Reesink
Naar Rotterdams voorbeeld (waar Van Tij
en ook een 'wit dorp' gerealiseerd had)
werd een naamloze vennootschap opge
richt: 'NV Bouwmaatschappij De Pol'.
Reesink werd enig aandeelhouder. Hij
nam ook het beginkapitaal mee en Van
Tijen werd directeur. Het resultaat - de
woningen achter het bedrijf van Reesink -
werd later in de pers bejubeld en ver
guisd.
Van Tijen en Reesink kenden elkaar via
een Delftse relatie (Reesink heeft een jaar
bouwkunde gestudeerd). Eerstgenoemde
bood de tweede de mogelijkheid zo'n so
ciaal experiment van de grond te tillen.
Ze kenden elkaar goed en bleken uitste
kend te kunnen samenwerken. Het pak
huis (1930) van de firma Reesink met aan
gebouwd kantoor domineert nog altijd het
begin van het industriegebied. Het kan
toorpand is gemaakt naar een ontwerp
van Van Tijen en Maaskant (1936). Het
pakhuis heette Van Tijens 'stenen doch
ter'. Wanneer dat gebouw gereed is
schrijft hij: "Met mijn grote stenen dochter
van 15x45x25 meter gaat het naar zin.
Het gebouw is bijna klaar en wordt 15 ja
nuari in gebruik genomen. De hele bouw
is erg naar wederzijds genoegen verlopen
en wij hebben met Reesink weer allerlei
nieuw, zij het met het oog op de malaise
ook kleiner werk opgedragen gekregen.
Het zijn betrekkelijk kleine opdrach
ten, die daartegenover een geweldige
hoop moeite en tijd vragen en naar buiten
toe niet zoveel tonen, maar toch ben ik er
nog blij mee, omdat het bewijst dat de fir
ma Reesink juist voor dit typische prakti
sche werk vertrouwen in ons heeft gekre
gen, en ook, omdat je van het uitzoeken
van dergelijke dingen, die je niet elke dag
tegenkomt - kranen, ventilatie, belichting
enzovoort - veel leert. Het is een eer
lijke vierkante kas geworden, waar je met
plezier naar kijkt. Ook bij Reesink voelen
ze veel voor het uiterlijk van het gebouw,
wat ik ook wel leuk vind, omdat wij er bij
de vormgeving absoluut geen rekening
mee hebben gehouden, wat deze of gene
ervan zouden vinden, maar ons alleen
naar het gebouw zelf hebben gericht. Dit
resultaat is voor mij nu wel een bewijs,
51
»LATTE<3ftOMD EN DOORSNEDE OP SC HAAL 1A100 VAN EEN WONING ÉN Ö£N WQN3NQBOÜW
CM4
toe pov> te zutphen arch h>. w. van tub*»
