Richard Hermans era Michel Groothedde
Een excursie op de vierkante meter
Tijdens verbouwingswerkzaamheden ten
behoeve van de vernieuwing van het win
kelpand Korte Hofstraat 1a en Groen
markt 41 zijn recentelijk de sporen van
twee middeleeuwse huizen aan het licht
gekomen. Bij een verkennend en inventa
riserend onderzoek door de werkgroep
Bouwhistorie van de Historische Vereni
ging Zutphen bleek dat beide panden van
kelder tot kap uit de late middeleeuwen
dateren. Een onderzoek naar de eigen-
doms- en bewonersgeschiedenis leverde
ook boeiende informatie over dit gedeelte
van de stad.
In historïsch-ruimtelijk opzicht is de loka-
tie van de twee huizen opmerkelijk. De
hoek Groenmarkt/Korte Hofstraat was ooit
gelegen buiten de grafelijke burcht, waar
van de Markten-gordel, toen een droge
gracht met omwalling, de begrenzing
vormde. De ingang van de burcht wordt
nog altijd geflankeerd door het Wijnhuis
en huis Gelre. De brug heette in de Mid
deleeuwen 'Loeghenbrugge', ook toen de
gracht al lang was gedempt. De bewoning
aan de Korte Hofstraat moet al vroeg zijn
begonnen (11 e-12e eeuw). Het was im
mers een aantrekkelijke plek om handel te
drijven direct voor de ingang van de
burcht. We zien dan ook dat de perceie-
ring tot op de dag van vandaag primair op
de Korte Hofstraat is georiënteerd. Ook de
hoekpanden Groenmarkt 43 en 45, date
rend uit de 19e en begin 20e eeuw, gaan,
gezien de historische gegevens en de lig
ging van de kelders, terug op een oriënta
tie aan de Korte Hofstraat.
Wie tot voor kort langs deze huizen liep,
zal zich in eerste instantie niet bewust
zijn geweest van de ouderdom van deze
plek. De gevels zijn modern en weinig
herinnert nog aan een rijk verleden.
Bij nadere beschouwing, en dan vooral
van de dakconstructie, valt op, dat de
panden Korte Hofstraat 1 a en 1 zich on
der een en hetzelfde dak bevinden. En
van het pand Groenmarkt 41 is ook bij
nadere bestudering duidelijk dat het om
een eeuwenoud huis gaat. De kap van dit
huis is nog goeddeels intact en dateert
mogelijk uit de 14e eeuw.
Met behulp van het zogenaamde Histo
risch Kadaster, aanwezig bij het Stadsar
chief, is met enig speurwerk de vroeg 15e
eeuwse situatie van dit terrein te reconst
rueren. Daarvoor is het van belang niet al
leen de aandacht te richten op de ge
noemde panden op de hoek van de
Groenmarkt/Korte Hofstraat maar op het
hele woonblok, dat zich uitstrekt tussen
de Groenmarkt en de Heukestraat en aan
de oost- en westzijde begrensd wordt
door respectievelijk de Korte Hofstraat en
de Schoenmakerssteeg. In de middeleeu
wen stond dit steegje overigens bekend
onder de naam Gasthuissteeg, omdat men
zo, via de Heukestraat, naar het Nieuwe
of St. Elisabethsgasthuis aan de Spiegel
straat kon lopen.
De bebouwing van dit huizenblok be
stond rond 1430 uit een zestal grote hui
zen, waarvan sommige door meerdere ge
zinnen werden bewoond. Zo behoorden
de panden op de hoek van de steeg langs
de Groenmarkt (de huidige nrs. 31 en 33)
eens tot de 'Delianenhofstede', genoemd
naar de vroeg 15e-eeuwse eigenaar Delia-
ne van Bachem. In 1452 komt de hofstede
in handen van Andriesken, dochter van
schepen Gelijs Iseren. Zij was getrouwd
met Johan van Broekhuizen.
Naast deze twee huizen bevond zich nog
een groot complex, dat bekend stond on
der de naam 'de Kronenburg' (Groen
markt 35 en 37). Aan de achterzijde kwa
men deze vier huizen uit in de Heuke
straat, waar een aantal schuurtjes stond en
een hofje, zoals op de hoek van de steeg
en de Heukestraat. Op de andere hoek,
aan de Korte Hofstraat, was in 1446 het
57
"Van Golden Hoifft tot Rode Leeuw
