Car in Reinders
Inleiding
Sinds 1961 bevindt zich in het
Stedelijk Museum Zutphen een
altaarkast, die afkomstig is uit
de Walburgskerk. De kast is in
langdurige bruikleen gegeven
aan het museum door het Colle
ge van Kerkvoogden van de Ne
derlands Hervormde Gemeente.
Van 1892 tot 1961 was deze
kast in bruikleen bij het Rijks
museum Amsterdam, waar deze
rond de eeuwwisseling ingrij
pend werd gerestaureerd. In
1987 werd de kast naar de
Rijksdienst voor de Beeldende
Kunst in Den Haag overge
bracht in afwachting van een
conserverende en restaurerende
behandeling. Deze restauratie
kon pas medio 1990 voltooid
worden. De altaarkast heeft een
prominente plaats in de vaste
opstelling van het museum,
De recente restauratie is gecom- sterren, die opgebracht zijn met
bineerd met een uitgebreid tech- behulp van een sjabloon,
nisch, iconografisch en stilistisch Op de binnenzijden van de lui-
onderzoek. Veel nieuwe feiten
zijn daarbij aan het licht geko
men.
Beknopte beschrijving van de
altaarkast
De altaarkast toont aan de bin
nenzijde de kruisiging van
Christus. Het oorspronkelijke,
naar alle waarschijnlijkheid ge
beeldhouwde, corpus ontbreekt
evenals het daarbij behorende
kruishout. Het vurehouten kruis
is van latere datum en vermoe
delijk bij de restauratie in 1892
waar hij de bekroning vormt van wen handen. Zij is gekleed in
een collectie laat-middeleeuwse
voorwerpen.
De positie van dit voorwerp bin
nen de museumcollectie heeft
het uitgangspunt voor de restau- kleed. Ook zijn hoofd is als te-
ratie bepaald: het verwijderen
van niet originele onderdelen ter door een witte nimbus en hij
wille van de authenticiteit
mocht de herkenbaarheid van
de altaarkast (zowel het meubel,
als de beschildering) in functio
nele en esthetische zin geen ge
weld aan doen.
ken is aan weerszijden een vrou
welijke heilige afgebeeld tegen
eenzelfde achtergrond als de
kruisigingsscene. Op het rechter
zijluik is Maria Magdalena afge
beeld in witte mantel met rood
onderkleed. In haar rechterhand
houdt zij een zalfbus, haar attri
buut. Op het linker zijluik is
Maria Cleophas afgebeeld of
Martha, eveneens met een zalf
bus, gekleed in witte mantel met
rood onderkleed.
Aan de buitenkant van de luiken
is de 'Noli me tangere'-voorstel-
ling uitgebeeld: Christus toont
aangebracht. Links van het kruis zich na zijn verrijzenis als hove
nier aan Maria Magdalena, die
smekend voor hem neerknielt
op het rechter buitenluik. Links
van haar is ook een zalfbus afge
beeld. Met zijn linkerhand
houdt Christus een spade aan
de grond en met de rechterhand
zegent Hij de geknielde vrouw
die de beide armen naar hem
uitstrekt.
Zowel de achterzijde als de zij
kanten van de kast vertonen in
scripties tot een hoogte van ca.
50 cm vanaf de onderkant. Het
gaat daarbij om namen, initialen
en religieuze teksten - zowel in
Middel-Nederlands als in het
Latijn - en verder om merkte
kens. De meeste inscripties zijn
staat de treurende Maria, moe
der van Christus. Haar hoofd is
omgeven door een witte nimbus
en haar linkerwang rust als te
ken van droefheid op de gevou-
een witte mantel met rood on
derkleed. Rechts van het kruis
staat Johannes de Evangelist in
rode mantel met wit onder
ken van heiligheid omgeven
houdt evenals Maria zijn hand
tegen zijn wang. In zijn linker
hand draagt hij het evangelie
boek.
De donkere ondergrond is be
zaaid met achtpuntige witte
41
De altaarkast uit de Walburgskerk
