doctor 'gevisyteert worden ofter
ok quade siekten bespeurt
worden'. Maar in 1727 kwam er
weer verandering. Bij de Vrede
van Utrecht, waarmee een einde
kwam aan de Spaanse Succes
sieoorlog was ondermeer be
paald, dat de Zuidelijke Neder
landen aan Oostenrijk
kwamen.25 Maar later bleek dat
toch niet zo goed uit te pakken.
Spanje en Oostenrijk sloten in
1725 een verbond, waarop
Frankrijk, Engeland en Pruisen
weer een verbond sloten tegen
Oostenrijk, waarbij de Repu
bliek zich in 1726 aansloot.26
Het liep goed af, maar deze oor
logsdreiging kwam direct weer
tot uitdrukking in het
Zutphense garnizoen en dus in
het aantal in het gasthuis opge
nomen militairen. Het aantal
steeg van één in 1725 en geen in
1726 tot 65 in 1727. Mogelijk
werd er zelfs misbruik gemaakt
van de mogelijkheid opgenomen
te worden in het gasthuis. Op
12 november besloten provi
soren, 'dat geen soldaaten, die
gaan en staan sullen int Gast-
huijs genomen worden, maar
sodanige, die siek op haar bedde
leggen en die met een stoel int
Gasthuijs moeten gedragen
worden'.27 De draagstoel was
toen blijkbaar gebruikelijk voor
ziekentransport. In 1728
kwamen er nog 33 militairen,
maar daarna was het weer afge
lopen en kwam het aantal op
namen weer op twee. Een vol
gende toename in het aantal
verpleegde militairen ontstond
in de Oostenrijkse Successie
oorlog (1740-1748), toen Maria
Theresia haar vader Karei VI
zou opvolgen. Verschillende
pretendenten, gesteund door
Frankrijk betwistten deze opvol
ging. De Republiek der Zeven
Vereenigde Nederlanden deed
na veel aarzelen mee.28 Het
aantal opnamen in deze jaren
wisselde nogal:
1741: 45
1746: 63
1748: 52
Maar daarna werden de troepen
weer snel afgedankt.29 In 1750
kwamen nog maar 16 soldaten
in het gasthuis terecht. Ruim 40
jaar lang beperkte het aantal op
genomen militairen zich tot
geen of slechts enkele. Menige
opname stond in verband met
geslachtsziekten, aangeduid met
de naam venusziekte, in 1751
zelfs 5 in vier maanden. Vlotte
kans, dat de bron dezelfde was
bij alle vijf! Een bijzonder geval
deed zich voor op 20 januari
1768, toen soldaat Jan Schaak
werd opgenomen met 'water
vrees' hondsdolheid). Na
twee dagen is hij overleden. Zijn
beddegoed en dergelijke moest
worden verbrand. Met het uit
breken van de Vierde Engelse
Oorlog (1780-1784) kwamen er
weer wat meer militairen in het
gasthuis. Provisoren kregen een
waarschuwing, dat het regiment
Saxen-Gotha zou arriveren met
17 zieke soldaten.30 Uit het Sol
datenboek blijkt, dat er op 20
april 1780 inderdaad 17 van dit
regiment zijn opgenomen. In to
taal zouden het er 27 worden.
Daarna kwamen er weer een
paar jaar met weinig militaire
patiënten, maar in 1783 nam
het aantal plotseling weer toe,
maar dat was mede een gevolg
van de dysenterie-epidemie of
'rode loop', zoals het toen
heette. De ziekte was al eerder
in de omgeving gesignaleerd. De
nodige voorbereidingen waren
al getroffen, zoals het in gereed
heid brengen van het in 1776
gebouwde lazaret. Op 26 sep
tember 1783 werd de eerste pa
tiënt, Adriaan Meelens, een sol
daat van het regiment Bijland,
die met vele anderen was onder
gebracht in een huis in de Barl-
heze, aangemeld. In verband
met het besmettingsgevaar gaf
het stadsbestuur toestemming
hem op te nemen in het lazaret.
Maar daarbij werd tevens te ver
staan gegeven, dat het lazaret
bestemd was voor burgers en
niet voor militairen!31 Toen op
14 oktober het regiment van
lt.gen. Raders meldde, dat men
