voor verstrekking door de ge
meente van schoolvoeding en
kleren aan kinderen van minver
mogenden. Ook hierin stond de
SDAP alleen. De liberalen von
den dat dit overgelaten moest
worden aan het particulier ini
tiatief, er waren genoeg instel
lingen van liefdadigheid die hier
konden optreden. De confessio
nelen vonden dat de verzorging
van het gezin 'uitsluitend de
plicht is van het gezinshoofd en
dat de overheid niet het gebied
van het gezin moest betreden.20
Tot slot: overzicht periode
1915-1923
De liberale raadsleden behoor
den vaak tot de bovenste sociale
laag: het waren opvallend vaak
juristen en/of leden van adellijke
families. Het enige raadslid van
de liberalen dat arbeider was,
was de al vaker genoemde Groe-
neveld. Na 1917 konden de
confessionelen bepalen welke
politiek er gevoerd werd. Het
bleek van belang tot welke klas
se de afzonderlijke confessionele
raadsleden behoorden. Een ar
beider (zoals het katholieke
raadslid Tiedink) stemde eerder
met de sociaal-democraten mee
als het ging om bij voorbeeld
loonsverhoging van gemeente-
personeel en een middenstander
(zoals de katholieke wethouder
Mulders) volgde hierin eerder
de liberalen. De sociaal-demo
craten hebben in de periode
1915-1923 nooit de meerder
heid gehad: zij voerden opposi
tie. Steeds hebben zij gepro
beerd door middel van moties,
amendementen en interpellaties
hun politieke program, des
noods op onderdelen, cer door
te krijgen'. Na 1917 lukte dit af
en toe, als enkele confessionele
leden met de sociaal-democra
ten meestemden. Het liberale
raadslid Groeneveld stemde
zelfs vaak met de SDAP mee.
De meerderheid van de raad
werkte doorgaans niet loyaal
mee aan de voorstellen van
B&W: veel plannen werden ge
wijzigd of afgewezen. Veel voor
stellen kwamen uit de gemeen
teraad of in de vorm van
verzoeken of adressen van in
stellingen buiten de gemeente
raad.
De meest loyale raadsleden -
gezien vanuit het standpunt van
B&W - waren de liberale
raadsleden, met zoals bekend
één uitzondering.
Noten
1 Verslag van de handelingen van de
raad der Gemeente Zutphen, Ge
meentearchief Zutphen (GAZ), 7
juni 1920.
2. Gemeenteprogram der SDAP vast
gesteld op het congres te Leeuwar
den, 2 april 1899.
3. Gemeenteprogram der SDAP vast
gesteld op het congres te Arnhem,
22 april 1919.
4. P.F. Maas, Sociaal-democratische ge
meentepolitiekDen Haag 1985, 167.
5. Program van gemeentepolitiek van
de Liberale Unie (22 mei 1915).
6. Ibidem.
7. Bert Looper en Harry Mes, Tot nut
en zegen der arbeidende klasse. De Da
vid Evekink Stichting te Zutphen
1848-1988. Van armenzorg tot sociale
woningbouw. Zutphen 1988, 34-35.
8. Verslag van de handelingen van de
raad, 2 september 1919.
9. Zie mijn doctoraalscriptie Gemeente
politiek in Zutphen1915-1923aan
wezig in de Stedelijke Bibliotheek
Zutphen.
10. G.W.B. Borrie, F.M. Wibauty mens
en magistraat. Ontstaan en ontwikke
ling der socialistische gemeentepolitiek.
Assen 1968, 136.
11Maas, Sociaal-democratische gemeen
tepolitiek110.
12Zutphensche Courant5 februari
1920.
13. Verslag van de handelingen van de
raad, 2 februari 1920.
14. Ibidem, 19 december 1922.
15. Ibidem, 24 november 1919.
16. Bert Looper, "De vergeten eeuw:
Zutphen 1814-1918" in: W.Th.M.
Frijhoff (red.). Geschiedenis van
ZutphenZutphen 1989, 166-167.
17. Zutphensche Courant26 april 1920.
18. Verslag van de handelingen van de
raad, 3 mei 1920.
19. Ibidem, 7 februari 1921.
20. Ibidem, 19 december 1919.
