wijze dan ook, langs wettigen weg zal weten te verkrijgen.
Het antwoord op deze brief is: synode, bemoeit u zich niet met aangelegen
heden die de kerkvoogdij aangaan. De monumentale kerk wordt gerestaureerd
met behulp van rijkssubsidie overeenkomstig een plan dat door het rijk is goed
gekeurd. Alle herstellingswerkzaamheden zijn opgedragen aan een commissie
en die mag niet van de (goedgekeurde) plannen afwijken.
Monument of kerkgebouw
In het begin van januari 1894 ontvangt de commissie twee afschriften van ver
zoekschriften van lidmaten van de hervormde gemeente. De kerkvoogdij, die
de commissie schrijft over deze aangelegenheid, wil graag weten welk stand
punt de commissie inneemt. In feite wordt geprobeerd de commissie te betrek
ken bij de discussie tussen kerkeraad en kerkvoogdij. Het blijkt dat in oktober
1893 een verzoekschrift is ontvangen van maar liefst 1407 lidmaten van de ge
meente. Zij schrijven dat zij met leedwezen hebben gezien dat de restaura
tie der Groote of St. Walburgskerk uitgevoerd wordt op een wijze, die recht
matig ergernis geeft aan het protestantsche bewustzijnen zij vragen dan
ook aan de kerkeraad 'de noodige stappen te doen, dat het Mariabeeld aan den
hoofdingang van genoemde kerk verwijderd, en met de restauratie op deze
wijze niet voortgegaan worde. Zij hoeven er zeker uwe aandacht niet op te ves
tigen, dat eenerzijds Rome hoe langer hoe meer, ook op het gebied van bouw
kunst, zijn invloed weet te doen gelden, en dat anderzijds helaas! het pro-
testantsch gevoelen bij velen verzwakt gelijk, jammerlijk genoeg, ook het geval
schijnt te zijn bij heeren kerkvoogden van onze gemeente. Ondergetekenden
moeten daartegen protesteren, en kunnen onmogelijk vrede hebben met de be
wering: 'die kerk is een monumentaal gebouw', daar zij toch in de eerste plaats
sinds eeuwen het hoofdgebouw van den protestantschen eeredienst is.' De brief
is ondertekend door 'Protestantsche Christenen, die van geen Roomschen
zuurdesem gediend zijn'. Het tweede verzoekschrift is min of meer van gelijke
inhoud. De kerk is een kerkgebouw voor de protestanten 'en niet meer een
monument van oude kunst'.
Telkens blijkt weer dat uitgemaakt moet worden wat gerestaureerd wordt.
Dilemma
De commissie vergadert meestal één keer per jaar, maar in 1893 en 1894 komt
men vaker bijeen. De reden is duidelijk: men staat voor het dilemma: moeten
we verder gaan met restaureren - en Maria dus eren - of moeten we het risico
lopen dat de restauratie wordt afgebroken omdat de commissie gevolg geeft
aan de protesten tegen het (her)plaatsen van het beeld. Tegelijk moet vastge-
30
