op de theeonderneming Gamboeng in de Preanger. Op slechts enkele uren
gaans woonde hij. Maar het kwam niet tot een ontmoeting. Alléén keerde ze
terug.
Marie trok weer in bij haar moeder op Hoflaan 38 in Dieren. In Marianne's
huis in Arnhem ondervond ze vriendschap. Haar correspondentie met Marian
ne's zoon Herman, die ziekelijk was en veel kuurde in Duitsland, is bewaard
gebleven. Op 16 september 1889 huwden ze, zij 29, hij 33 jaar oud.
Een 13 jaar oudere zuster van Marianne had in 1839 een belastinggaarder in
Zwolle gehuwd, Jacob Theodoor Cremer, een oud garde d'honneur (lees: ge
gijzelde) van Napoleon. Uit dat huwelijk was in 1847 een tweede Jacob Theo
door geboren.
Toen deze Jacob Theodoor 12 jaar oud was werd z'n vader gepensioneerd
en verhuisde het gezin naar Oosterbeek. Jacob Theodoor jr ging in Arnhem op
school, liep iedere dag een uur heen en een uur terug. 'Het heen en weer lopen
bekwam mij uitstekend. Ik werd gehard tegen weer en wind en verloor alle
vrees voor het donker'. Tussen de middag was hij 'in halve kost' bij zijn oom
en tante Leopold en Marianne Udo de Haes.
Na een leertijd in Rotterdam kwam hij in dienst van de Nederlandsche Han
del Maatschappij waarvoor hij in 1868, 21 jaar oud, op het klipperschip
'Noach II', met een geëxamineerde dokter en een melkgevende koe' aan boord,
naar Java vertrok. Twee jaar later werd hij voor een jaar geplaatst op het kan
toor te Singapore, dat o.a. de bankzaken deed voor de in 1869 opgerichte Deli
Maatschappij
Jacob Theodoor Cremer werd 8 jaar later gevraagd de staf van de Deli Maat
schappij te versterken. Maar hij wilde niet als ondergeschikte gaan. Na veel pa
laver en goede raadgevingen van rechts en van links kreeg hij 3 jaar verlof van
de Nederlandsche Handel Maatschappij en werd hij, 24 jaar oud, mede-admi
nistrateur in Deli, waar hij november 1871 aankwam.
Onderweg ontmoette hij Jacob Nienhuys, pionier van de Deli Maatschappij,
op diens door ziekte gedwongen thuisreis. Ze brachten een hele dag samen door
in Panang. Het werd een levenslange vriendschap.
Deli maakte op Jacob Theodoor 'geen verheffenden of aantrekkelijken in
druk', maar gaf eerder 'een troosteloozen aanblik'. Het hoofdkantoor werd
gebouwd op een nog door Nienhuys gekozen plek, daar waar de Delirivier en
de Baboerarivier samenvloeien. Die plek heet Medan Poetri, 'Prinsesseplein',
het latere Medan. Daar pakte Jacob Theodoor de organisatie aan. Hij bleef er
9 jaar en keerde eind 1880 terug naar Nederland, net als Nienhuys vanwege zijn
gezondheid. Deli had een zwaar klimaat.
Toen Herman en Marie in 1889 huwden was hij minister van koloniën. Hij
wist wel een plaatsje voor hen in Deli. Later dat jaar reisden ze met de 'Congo'
naar Deli, waar Herman, 33 jaar oud, administrateur werd van de tabaksplan-
67
