Door deze tekst en door de teksten in hoofdstuk 3 over de geologische bouw
van de Zutphense ondergrond en in hoofdstuk 9, over de geografische positie,
zou de indruk kunnen ontstaan dat de grote bocht van de Oude I Jssel langs Em-
pe en verder door de Hoendernesterbeek pas in het jaar 1406 is afgesneden.
Voor we hier verder op ingaan dient gezegd dat in 1406 inderdaad de IJssel
opnieuw is omgelegd. In het extract, dat burgemeester G. Kreynck in de zeven
tiende eeuw uit de rekening van de overrentmeester maakte, vinden we onder
het jaar 1406/1407 vijf posten die hierop betrekking hebben:
1Op Sunte Johansdagh Lambert die Meyer, Aernt ten Colc ende Hen-
ric Onbedwongen tot Aernhem om der IJsel wille door te graven 7
lb 10s.
2.: Op St. Peters ende Paulusavont doe onse here van Ghelre met sijnen
rade opten Mersche was, verteert als hierna bescreven steet. Voor 27
mose stuers ende 5 carper ende ander vissche 7 lb. 6 s. Voor broet en
de wijn 5 lb 15 s. Voor kruet, edic, bier ende reiscap ende van benc-
ken, tafelen toe vueren opten Mersche ende toe Johan Voss huys toe
verdrincken gegeven toesamen 2 lb.
3.: Den scepenen toe praesentien doe sij opten Mersche weren doe men
die graft durgraven solde 3 lb. 4 s.
4.: Gegeven vierehande sciplueden met vier scepen toe verdrincken 19 s.
5.: Onsen here van Ghelren opdat wij die IJsele naere onse stat brengen
muchten 200 gulden maken 240 lb. Jonker Deric van Wissche onsen
drossaert om derselver saken wille 50 gulden maken 60 lb.4
Conclusie: men heeft in 1406 de IJssel dichter bij de stad gebracht. De vraag
is echter: welke IJssel?
In de stedenatlas met de tekst van de hand van mevr. M. M. Doornink-Hoogen-
raad staat al te lezen: In acten van 1311, 1316 en 1319 wordt gesproken van de
Mersge, de tegenwoordige (Neder en Over) Marsch, die in 1319 blijkt te liggen
trans Yslam en infra antiquam Yslam et novam. Het lijdt geen twijfel dat in
het laatste geval de tegenwoordige Overmars is bedoeld, en dat er toen dus meer
dan één bedding was ten westen of zuidwesten van de stad.5
Het gaat om de woorden: 'meer dan één bedding'. Het ziet er naar uit dat
de grote meander langs Empe al vóór de ingreep van 1356/57, en zeer zeker
voor de ingreep van 1406, was afgesneden. De uitdrukkelijke tekst van 1319
gaat over het goed de Mars:
bona dicta Mersch, sita in parochia Sutphaniensi trans Yslam, infra
antiquam Yslam et novam 6.
30
