bebouwing en er liggen plannen voor bebouwing van andere delen van de mar-
ke. Tenslotte is er in Leesten nog iets bijzonders aan de hand. In de Geschied
kundige Atlas van Nederland uit 1920 heeft Martens van Sevenhoven op zijn
markekaart in het gebied van Leesten met een vraagteken een eventuele andere
marke aangegeven, te weten in de noordwesthoek een marke Eme. Een herin
nering aan deze naam is nog de aanduiding Emmersteeg in dit gebied. De naam
Eme zal in het volgende nog aan de orde komen.
Een proces uit 1737-1751
Waar geen markeboek of markearchief over is, kunnen soms andere archieven
inzicht verschaffen in de geschiedenis van een marke. Dat kunnen huis- of fa
miliearchieven zijn, maar vooral rechterlijke archieven zijn in dit opzicht van
belang. Voor de bewijsvoering in processen werden wel eens extracten uit een
inmiddels verloren gegaan markeboek of andere stukken betreffende de marke
weergegeven.2 Zo ook bij een proces dat zich bevindt in de civiele procesdos
siers van het scholtambt Zutphen.3 Het werd gevoerd tussen de bouwman op
Bettink, een boerderij van het Bornhof in Zutphen en de markerichter en ge
committeerden van Leesten. Onder de stukken bevinden zich uittreksels uit een
markeboek van Leesten uit de jaren 1604, 1670, 1731 en 1736. Hieruit blijkt
dat, ondanks het ontbreken van een markeboek, Leesten toch een normale
marke was waar vergaderingen werden gehouden. Daarnaast bevinden zich on
der de stukken enkele afschriften van verpondingskohieren; deze geven ons in
zicht in aanwezigheid en omvang van een aantal boerderijen. Ook zijn er enkele
getuigenverklaringen, waarbij een keer vier en een andere keer twintig getuigen
gehoord werden. Deze getuigen worden genoemd met naam en leeftijd en met
(werk)ervaring waaruit hun kennis blijkt van het gebied waar het proces om
ging. Zelfs zijn er enkele originele akten betreffende landerijen en erven in
Leesten uit 1384, 1387 en 1431. Het meest belangwekkend is wel een kaart die
ten behoeve van dit proces werd vervaardigd. Zij dateert uit 1737 en geeft het
westelijke deel van de marke Leesten weer.
Waar ging het proces om?
Inzet was het gebruik van het westelijk deel van de marke Leesten, het gebied
aan weerszijden van de weg langs het Nieuwe Spittaal, tussen Warnsveld en het
'Gat van Roelofs'. In de stukken wordt het meestal aangeduid als de Leestense
straten.
Dit gebied werd gebruikt door Bettink Bornhove. Uit de naam valt af te lei
den dat het een erve was in bezit van het Bornhof in Zutphen. Een dergelijke
aanduiding impliceert dat er nog een ander Bettink zou zijn. Dat is inderdaad
55
